WAS TUT GUT? - Universiteit Twente

ichtinggevende leidraad. Ze doen geen recht meer aan bovengestelde vragen.
Omdat ze weinig concreet en begrensd zijn in de waarneming van menselijke
fenomenen, kunnen ze als rechtvaardiging van tegenstrijdige posities ingezet
worden. Het lijkt daarom noodzakelijk naar nieuwe uitgangspunten te zoeken voor
het medisch-ethische discours.
Hiermee begint dan ook het onderhavige boek. De auteur gaat op zoek naar
alternatieve concepten en stuit daarbij op gerenommeerde, voornamelijk
Amerikaanse, filosofen die in hun uiteenzetting met de Kantiaanse traditie een sterke
contextuele richting van filosoferen vertolken. Joan Tronto toont in haar boek Moral
Boundaries: A Political Argument for an Ethic of Care de historiciteit aan van de wijze
van filosoferen die op de rationaliteit gebaseerd is. Deze analyse gebruikt de auteur
als theoretische hefboom om zich van de – vooral in Duitsland - dwingende
hegemonie van het Kantiaanse erfgoed te bevrijden. Daarbij maakt ze ook gebruik
van het boek ‘Life, liberty and the defense of dignity’ van Leon Kass, een eminent en
invloedrijk Amerikaanse bioethicus, wiens gedachtegoed tot ver over de Engelstalige
grenzen aandacht verdient.
Vervolgens ontwikkelt de auteur een eigen aanzet tot een omgang met de
medisch-technologische innovaties. Ze verdedigt de these dat
technologieontwikkeling zich moet richten op de voorstelling van een geslaagd leven.
Een dergelijke oriëntatie op het richting geven van menselijk handelen stelt ons in
staat gunstige van schadelijke ontwikkelingen voor een geslaagd leven te
onderscheiden. Methodisch oriënteert de schrijver zich op de in ‘Das Prinzip
Verantwortung’ van Hans Jonas geschetste handelswijze. Jonas bedient zich daarin
van een heuristische sleutel, een soort bril die bepaalde (causale) verbanden in een
complex en verwarrend geheel duidelijk zichtbaar maakt. Maar zij kiest een ander
heuristisch principe dan Jonas, wiens aansporing tot vrees als maatgevende
opvatting ten aanzien van technologie decennialang vooral ook de Duitse
werkelijkheid bepaald heeft.
De auteur voert daarentegen ‘levensvreugde’, de oude eudaimonistische
leidraad, als heuristisch principe op. Dit principe beoogt uitsluitsel te bieden omtrent
het doel van een geslaagd leven. Zij belicht de verschillende aspecten aan de hand
van drie filosofische tradities: het concept van ‘biofilie’, zoals door Erich Fromm
247