3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Çizelge 3. Bazı sebzelerin toprak tuzluluğuna bağlı olarak gösterdikleri ürün kaybı (Kotuby vd, 2007).
Toprağın EC değeri dS m -1
Bitki
Sınır değer
Ürün Kaybı
% 10 % 25 % 50
Domates 2.5 3.5 5.0 7.6
Hıyar 2.5 3.3 4.4 6.3
Biber 1.3 2.2 3.3 5.1
Ispanak 3.7 5.5 7.0 8.0
Marul 1.3 2.1 3.2 5.2
Havuç 1.0 1.7 2.8 4.6
Brokoli 2.7 3.5 5.5 8.2
Patates 1.7 2.5 3.8 5.9
Soğan 1.2 1.8 2.8 4.3
Lahana 1.8 2.8 4.4 7.0
Karnabahar 2.7 3.5 4.7 5.9
Elma 1.7 2.3 3.3 4.8
Kayısı 1.5 2.0 2.6 3.7
Çilek 1.0 1.3 1.8 2.5
Gelişmiş ülkelerde tavuk gübresi birçok şekilde değerlendirilmektedir. Bazı ülkelerde
biyogaz tesisleri kurularak, tavuk gübresinden elde edilen biyogaz, enerjiye dönüştürülerek
değerlendirilmektedir. Dünya da yaygın olarak tavuk gübrelerinin %95’i kompost gübre,
büyükbaş hayvan yem üretimi ve yakıt olarak kullanılmaktadır (Şahin ve Altunal 2008).
Tavuk gübresinin işlenmesi ve taşınması sırasında yapılan maliyetlerden dolayı diğer organik
gübrelere göre kısmen daha pahalı olması; bu gübrenin kullanım potansiyeli olarak, yüksek
verimin ve karlılığın olduğu sanayi bitkileri, meyvecilik, bazı tarla bitkileri (karpuz, kavun)
özellikle de örtüaltı tarımı üzerinde durulmalıdır. Bu üretim gruplarında ekonomi faktörüne ek
olarak organik madde ihtiyacı da oldukça yüksektir. Özellikle seracılıkta solarizasyon döneminde
bitkinin olmadığı dönemde kullanılması ile yüksek EC riskinin ve toprak yüzeyi şeffaf plastik ile
örtülü olduğundan koku probleminin de ortadan kaldırılabileceği düşünülebilir. Tavuk gübresi
ve solarizasyon uygulamasının kombinasyonu ile toprak sıcaklığında artış görülür, toprak nemi
daha iyi muhafaza edilebilir ve yabancı otlarla mücadelede başarı artabilir. Solarizasyonda tavuk
gübresi uygulamasının çok yıllık yabancı otlar üzerinde azaltıcı, tek yıllık yabancı otlar üzerinde
öldürücü etkiye sahip olduğu bildirilmektedir (Asav ve Kadıoğlu 2009). Toprak sıcaklığında
meydana getirdiği artış, yaz sıcaklıklarının solarizasyon için yeterli olmadığı soğuk iklim
kuşağında entansif sebze tarımı için bir fırsattır (Başaran 2012).
Sonuç
Tavuk gübresi ülkemizde ve dünyada bol miktarda bulunan ve yüksek besin elementi içeriğine
sahip bir organik gübredir. Tavuk gübresinin üretimde kullanılması inorganik gübre uygulamalarının
miktarını azaltarak verimde büyük artışlar sağlayabilecektir. Ülkemizde mevcut gübre materyallerinin
ancak çok az bir kısmı işlenerek gübreye dönüştürülmektedir. Bu miktarın zamanla
arttırılarak tarımda uygulanabilir gübre materyaline dönüştürülmesi gerekmektedir. Bunun için
en iyi yöntem kompostlamadır ve kompostlama ile tavuk gübresinin bazı dezavantajları elimine
edilebilir. Ayrıca kompostlama işlemi sırasında değişik ürün ve bölgeler için özel katkılar yapı-
179