3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

S 40 Piliç Eti Üretiminde Gerçekler ve Yalanlar
Necmettin Ceylan
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Ankara, Türkiye
ceylan@agri.ankara.edu.tr
Özet
Günümüzde piliç eti sektörünün en önemli sorunlarından biri, piliç etine dair tüketicilerin
duyduğu endişelerle ilgilidir. Bu endişeler çoğunlukla konu uzmanı olmayan bilgisiz
ve yetkisiz bir kısım insanların kasıtlı söylemlerinden ve bunların medyada sıklıkla dile
getirilmesinden kaynaklanmaktadır. Piliç eti ile ilgili yanlış söylemlerin önemli bir bölümü
hormon, antibiyotik, gdo, lezzetsizlik, kısa sürede büyüme, çabuk pişme, çeşitli kimyasallar
ve bunlara bağlı tüketicilere yönelik sağlık endişeleri üzerine odaklanmaktadır. Bu iddiaların
önemli bir bölümünün gerçekle alakası yoktur. Günümüzde gerçekleştirilen geleneksel üretim
tamamen bilimsel metotlara ve kanunla düzenlenmiş pek çok kural ve yönetmeliklere uygun
olarak yapılmakta ve denetlenmektedir. Mevcut üretim modeli küçük bazı farklılıklar olmakla
birlikte tavukçuluğu gelişmiş tüm ülkelerde benzer şekilde yapılmaktadır. Tüm ülkelerde benzer
tavuk ırkları bu amaçla kullanılmaktadır. Bu ırklar klasik ıslah yöntemiyle elde edilen doğal
tavuklardır. Doğal ancak hızlı gelişen tavuk ırklarının(broyler) kullanıldığı ülkemiz tavukçuluk
sektörü güvenilir gıda üretimi açısından önemli gelişmeler göstermiş ve dünya ölçeğinde üst
sıralara yükselmiştir. İnsanların sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenebilmeleri bakımından değerli
bir protein kaynağı olan piliç eti, yakın gelecekte dünya toplam et üretiminde en büyük paya
sahip olacaktır. Gelişmiş ülkelerde kişi başına yaklaşık 30 kg kadar tüketilen bu değerli protein
kaynağının çoğu yalan haberlerle ülkemizde tüketiminin kısıtlanmasının önüne geçilmelidir.
Broyler Piliçler Tavuk Değil mi? Neden Hızlı Büyüyorlar ? Hibrit Olması Kusur mu ?
Broiler piliçler (Gallus gallus domesticus), evcilleştirilmiş çeşitli tavuk ırklarının et üretimi
amacıyla doğal yollarla melezlenmesi sonucu üretilen genç tavuklardır(piliçlerdir). Tavuğun
evcilleştirilmesi MÖ 2100-2500 yıllarına kadar gitmektedir. Kırmızı orman tavuğu olarak bilinen
(red junglefowl Gallus gallus) türünün alt türü olan yumurta tipi tavukların çiftleştirilmesi
sonucu elde edilirler. Dolayısı ile dünyada tavuk diye bilinen kümes hayvanı tavuk ne kadar
tavuksa broyer piliçlerde o kadar tavuktur.
İlk hibrid broyler piliçler (etçi piliçler) geniş göğüslü erkek Cornish ve uzun geniş bacaklı
beyaz dişi Plymout Rocks tavukların melezlemesi ile 1930 yılında elde edilmiştir. Ancak et
üretimi amacıyla yoğun kullanımı 1960’lı yıllardan sonra başlamıştır. O zamandan beri ıslah ve
seleksiyon çalışmaları bu piliçlerin hızlı gelişmesine ve daha fazla göğüs etine sahip olmaları
yönünde odaklanmıştır. Yapılan bu bilimsel çalışmaların sonucu olarak broyler piliçler 1950’
lerdeki piliçlere göre vücut büyüklüğü ve göğüs eti miktarı açısından önemli düzeyde ileri
gitmişlerdir. 1973 yılında Shaver firması tarafından kesim çağında beyaz tüylü olan broyler
piliçler ıslah edilmiştir(Kingsley, 2010).
Değişik ırklar veya aynı ırk içindeki ayrı soy ve hat gibi farklı genetik yapıda olan tüm gruplar
arasındaki birleştirmelere melezleme veya hibridasyon, elde edilen döllere de melez veya
hibrit denmektedir. Tavukçulukta melezleme anne ve babalarının ortalamasından daha yüksek
verim verecek yavrular (melez azmanı) üretecek şekilde ebeveynlerin(damızlık) seçilmesiyle
339