3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Kompost materyalleri çeşitlilik gösterebilmektedir. Kompostlamada kullanılan materyallerin
seçiminde, yapılan üretim faaliyetlerinin sonucu olarak ortaya çıkan ve genellikle de çevresel
sorunlar yaratan atıklar belirleyici olmaktadır. Kompostlama mikroorganizmaların havanın
oksijenini kullanarak organik materyalleri biyokimyasal işlemlerle parçalaması ve ayrıştırma
işlemi olarak tanımlanabilir. Kompost, organik materyallerin kompostlanması sonucunda
ayrışmış ve stabilize olmuş üründür. Organik atıkların kompostlaştırılarak değerlendirilmesi
çevre dostu bir çözümdür. Kompostlaştırma ile toprak iyileştirici özelliği yüksek ve besin
maddesi dengeli olan bir ürün elde edilir. Kompostlaştırma işlemiyle organik materyaldeki
bitkiler tarafından kullanılması zor olan bitki besin elementleri daha kolay kullanılabilir hale
gelmekte ve kompostlaştırma işlemi sırasında 60-70 °C’lere ulaşan yüksek sıcaklıkla hastalık
yapıcı patojenler ile yabancı ot tohumları yok edilmektedir.
Bu çalışmanın amacı, ülkemizde her yıl yaklaşık olarak 2,1 milyon ton düzeyinde açığa çıkan
etlik tavuk gübrelerinin küçük üretici koşullarında kompostlanması ve bu esnada kompost
yığınında gerçekleşen sıcaklık, humifikasyon ve bazı besin maddeleri miktarlarındaki değişimleri
belirlemektir.
Materyal ve Yöntem
Materyal
Bu çalışmada çeltik kavuzu altlıklı taze tavuk gübresi Bolu’da etlik piliç üreten bir işletmenin
dönemlik piliç üretimi sonrası boşaltılıp temizlenen kümesinden elde edilmiştir. Taze tavuk
gübresinin bazı özellikleri Çizelge 2.1’de sunulmuştur.
Çizelge 2.1. Araştırmada kullanılan taze tavuk gübresinin bazı özellikleri
Organik karbon ( %)
Toplam azot ( %)
pH (1/2,5)
EC ( dS/m)
Kireç ( %)
C/N
Nem (%)
41,79
4,27
8,93
8,38
3,29
9,78
36,00
Kompostlama işleminde karbon kaynağı olarak kullanılan çeltik kavuzunun ana bileşenleri
selüloz, lignin ve kül olup külünde silisyum düzeyi % 90- 95’lere değin yükselmektedir. Hava
kuru çeltik kavuzunun hacim ağırlığı 0,135 g/cm 3 olarak belirtilmiş ve çeltik kavuzu tanelerinin
%92’sinin 4,76-1,19 mm arasında olduğu ve nem içeriğinin %8-14 arasında değiştiği rapor
edilmiştir (2). Kompostlamada kullanılan çeltik kavuzunun bazı özellikleri Çizelge 2.2’de
sunulmuştur.
Çizelge 2.2 Kompostlamada kullanılan çeltik kavuzunun bazı özellikleri
Organik karbon (%)
Toplam azot (%)
C/N
Nem (%)
46,00
0,39
118
9,10
559