3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

1) İnkübasyon süresince EST’yi 37.5 ve 38.0°C derecede tutmak için makina sıcaklığının
kuluçkanın ilk günlerinde daha yüksek olması gerekmektedir (French, 1997; Lourens ve ark.,
2005, 2006a). Bu dönemde embriyonik ısı üretimi son derece düşük olup yumurta evaporasyon
ile ısı kaybeder. Kuluçkanın yaklaşık 7 ila 9. günü sonrasında embriyonik ısı üretimi yeteri
derecede yükselir. Bunun anlamı ise makina sıcaklığının EST’yi aynı düzeyde tutabilmek için
kademeli bir şekilde düşürülmesidir. Isı üretim seviyesi yumurta büyüklüğü (Lourens ve ark.,
2006a), hat (Nangsuay ve ark., 2015), ırk (Tona ve ark., 2010) ve damızlık yaşı (Nangsuay ve
ark., 2013) gibi biotik faktörlerden etkilenir ve sonuç itibariyle EST’yi aynı düzeyde tutabilmek
için gerekli olan makina ayarları bu faktörler göz önüne alınarak yapılır.
2) Hava hızının da yumurtadan ortam ve ortamdan yumurta yönlü ısı transferi açısından önemi
büyüktür. (Meijerhof ve Van Beek, 1993; Lourens ve ark., 2011). İnkübasyonun ilk günlerinde
yumurtaların sıcak olması gerekirken kuluçkanın ikinci yarısında embriyolar tarafından üretilen
ısının bertaraf edilmesi gerekmektedir. Kuluçka makinasındaki hava hızı düşük ve değişken
olduğunda makina sıcaklığı ile EST arasındaki fark bir hayli yüksek olabilir (Lourens ve ark.,
2011) ve bu durumda kuluçka makinası içindeki EST değişimi de yüksek seviyede gerçekleşebilir
(Elibol ve Brake, 2008). Yüksek hava hızı (2 m/s’ye kadar) kuluçka makinasındaki yumurtalar
arasındaki ısı transfer değişikliğinin ve sonucunda EST’nin de azaltılması için gereklidir.
3) Isı transferi bağıl nem ile de belirlenmektedir (Meijerhof ve Van Beek, 1993; Van Brecht ve
ark., 2005). Nemli hava kuru havaya göre ısıyı daha büyük oranda transfer etmekte olup bunun
anlamı yüksek bağıl nemde yumurtalardan ortama transfer edilen ısının daha fazla olduğudur.
Ancak diğer taraftan, kuluçka makinasındaki bağıl nemin bir nemlendirici ile artırılmasının
olumsuz etkileri olabileceği de göz önüne alınmalıdır. Nemlendiriciye daha yakın konumda
bulunan yumurtalar nemlendiriciye daha uzak konumda bulunan yumurtalara göre evaporatif
ısı kaybından dolayı daha fazla soğur ve sonucunda inkübatör içerisinde EST değişikliği artar
(Meijerhof, 2009). Buna ek olarak kuluçka sırasındaki bağıl nemin kuluçka randımanı ve
civciv kalitesi üzerindeki etkisi kuluçka makinasındaki EST’nin 37.5 ila 38.0°C derecede sabit
tutulması halinde göreceli daha az olur (Van der Pol ve ark., 2013).
Kuluçka sıcaklığının sonuçları
Kuluçka sıcaklığının sonuçları iki büyük kategoriye ayrılabilir. Embriyo mortalitesi ve
kuluçkada civciv gelişimi üzerindeki etkisi ve daha sonra performansı üzerindeki etkisi. Bu
hususlar konuyla ilgili önerilen mekanizma ile beraber aşağıda açıklanmıştır. Ek olarak kuluçka
sıcaklığının kemik gelişimi ve (intestinal) sağlık gibi spesifik organ sistemleri üzerinde de etkisi
olduğu görülmektedir. Bu hususlar da ayrıca değerlendirilecektir.
1) Embriyo mortalitesi ve kuluçkada civciv kalitesi üzerindeki etkileri
Kuluçka sırasında farklı EST’lerin kullanıldığı çalışmalar çoğunlukla kuluçkanın son
dönemlerinde gerçekleştirilmiştir. Ancak kuluçkanın ilk haftasında da EST aynı derecede
önemlidir. Lourens ve ark. (2005) kuluçkanın ilk haftasında iki farklı EST’nin etkilerini araştırmışlardır
(36.7 ile 37.8°C derece karşılaştırması). İlk haftadaki düşük EST kuluçkanın ilk haftasında azda olsa
daha yüksek bir embriyonik mortaliteye (10.2 ile 8.9% karşılaştırıldığında ), kuluçkada daha fazla
ikinci kalite civcive (3.8 ile 0.0% karşılaştırıldığında), kuluçkada daha kısa civcivlere (17.9 ile 18.8
cm karşılaştırıldığında) ve kuluçkada sarıdan ari daha düşük vücut kütlesine (YFBM) (31.2 ile 34.6
gr karşılaştırıldığında) yol açmıştır. Dolayısı ile kuluçkanın ilk haftasında düşük bir EST’nin civciv
gelişimi üzerinde hatırı sayılır bir etkisi olabilir. Diğer taraftan kuluçkanın erken dönemlerinde çok
27