3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Türkiye’de kuluçkalık yumurta üreten özellikle de klasik folluk kullanan işletmelerde
yumurtaların toplanması, nakliyesi ve depolanması sırasında genellikle karton viyol (30 adet
yumurta/viyol) kullanılmaktadır. Ancak son yıllarda fumigasyon ve depo işlemlerinin etkinliğini
artırması ve tekrar kullanılabilmesi nedeniyle plastik viyol kullanımının da yaygınlaşmaya
başladığı gözlenmektedir.
Kuluçkalık yumurtaların karton veya plastik viyollere konularak taşınması ve depolanmasının
kuluçka özelliklerine etkilerinin belirlenmesi bu araştırmanın amacını oluşturmuştur
Materyal ve Metot
Merkezi Bolu’da bulunan Beypi A.Ş.’nin Ross 308 genotipine ait 30 (Genç) ve 54 (Yaşlı)
haftalık yaştaki iki anaç sürüsünden elde edilen yumurtalar, denemenin yumurta materyalini
oluşturmuştur. Anaç sürülerin yetiştirildiği kümeslerde yan duvarlara kümes boyunca monte
edilmiş klasik folluklar bulunmaktadır. Denemede her sürü yaş grubundan 9600 olmak
üzere toplam 19200 adet yumurta kullanılmıştır. Bu yumurtaların folluklardan toplanması ve
nakliyesinde 30 adet yumurta kapasiteli karton viyoller (KV) ile Petersime tarafından üretilen
ve gelişim tepsisi olarak da kullanılabilen 60 adet yumurta kapasiteli plastik viyoller (PP)
kullanılmıştır. Denemenin kuluçka aşaması ise aynı şirketin Bolu’da bulunan Petersime marka
tam otomatik kuluçka makineleri kullanılarak yürütülmüştür.
Araştırma sırasında her yaş grubuna ait bir kümeste dört gün boyunca sabah elde edilen yumurtalar
karton veya plastik viyollere toplanmıştır. Toplama işleminde ilk iki gün kümesin bir tarafındaki
folluklardaki yumurtalar karton viyollere diğer taraftaki folluklardan ise plastik viyollere
yumurtalar toplanırken diğer iki gün yumurta toplama işlemlerinde yer değişimi yapılmıştır.
Sadece folluklardan sabah 9:00-11:00 arasında toplanan yumurtalar, kuluçkahaneye her gün
saat 17:00 de getirilmiştir. Araştırma Ağustos ayında gerçekleştirilmiştir. Yumurtaların kümeste
beklediği süre içerisinde ortam sıcaklığı datalogger (Testo) aracılığıyla kaydedilmiş ve ortalama
değerler genç ve yaşlı sürülerde sırasıyla 25.2±0.84°C ve 24.0±0.80°C olarak tespit edilmiştir.
Ayrıca her gün 10’luk bloklar halinde kuluçkahaneye getirilen karton ve plastik viyollerin
farklı bölgelerindeki yumurtalarda kabuk sıcaklık değerleri lazer termometre (ThermoScope)
kullanılarak ölçülmüştür. Kuluçkalık yumurtalar, 1-4 günlük depo süresine tabii tutulmuşlardır.
Depolama süresi boyunca depo sıcaklığının 18ºC, nispi nemin %75 civarında olmasına özen
gösterilmiştir. Her iki gruptaki yumurtalarda, kırık ve çatlak yumurtalar makineye yüklenmeden
önce tespit edilmiştir. Bütün yumurtalar aynı gelişim ve çıkım makinesine konulmuştur. Hem
gelişim hem de çıkım makinesinde Petersime firması tarafından tavsiye edilen kuluçka programı
uygulanmıştır.
Kuluçka işlemi sonrası, çıkışı olmayan yumurtalar kırılarak döllü olup olmadıkları tespit edilmiş,
döllü yumurtalarda ise erken dönem (0-7 gün), orta dönem (7-18 gün) ve geç dönem embriyo
ölümleri (18-21 gün ve kabuğu kırıp ölen embriyo) belirlenmiştir. Bu veriler kullanılarak başta
çıkış gücü ve döllülük oranı olmak üzere kuluçka özelliklerine ait değerler hesaplanmıştır.
Denemeler her sürü yaşında tesadüf parselleri deneme planına göre düzenlenmiş ve analizler
SPSS 14.0 istatistik paket programında yapılmıştır (8). Kabuk sıcaklık ölçümlerinde her bir
yumurtaya ait değer bir tekerrür olarak dikkate alınırken 150 adet yumurta alabilen tepsilere ait
veriler bir tekerrür olarak değerlendirilmiştir. Tek yönlü (One-Way ANOVA) varyans analizi
sonucundan yararlanılarak gruplar arasında fark olup olmadığı belirlenmiş, farklı grupların
tespitinde ise Duncan testine başvurulmuştur (9).
37