3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Organik Se vücut proteinlerinde depolanırken, inorganik Se dışarı atılmaktadır.(1) . İnorganik Se
yüksek düzeyde toksiktir. Organik Se inorganik selenitten en az 3 kez daha az toksiktir. Organik
Se’un biyo yarayışlılığı daha yüksektir ve yumurtaya, ete ve süte transferi daha yüksek oranda
gerçekleşmektedir(8).
Normal yemle beslenen tavuktan elde edilen 60–65 gr’lık bir yumurtada bulunan Se miktarı
0.013 mg iken; organik Se’ ca zenginleştirilmiş( Se düzeyi 0.006 mg/kg) yemlerle beslenen
tavuklardan elde edilen 60–65 gr’lık yumurtada Se miktarı 0.026 mg olarak bulunmuştur(1)
Sodyum selenit Se’un kanatlı yemlerinde en yaygın kullanılan inorganik formudur. Ancak
toksisitesi, diğer minerallerle etkileşimi, depolanamaması, et, süt ve yumurtaya aktarımının
azlığı gibi olumsuz özelliklerinden dolayı bu kullanım sorgulanmaktadır. Kanada da Alberta
Üniversitesinde yapılan bir çalışmada dişi broylerler kullanılmış, kontrol grubu yemlerine Se
takviyesi yapılmamıştır. Diğer grupların yemlerine ise aynı miktarda organik ve inorganik Se
takviyesi yapılmıştır. Araştırma sonuçları tablo 3’de özetlenmiştir (12).
Tablo 3 : Organik ve inorganik Se kullanımının dişi broylerlerin bazı performans parametreleri
üzerine etkileri
Parametreler
Kontrol Sodyum Selenit
Organik Selenyum
Verilen Grup
Grubu Verilen Grup
Tavuk başına verim (%) 60 61 68
Sağlam olmayan yumurta oranı (%) 3.3 1.7 0.9
Verimdeki damızlık oranı(%) 86.7 90.0 100.0
Yumurta kabuk ağırlığı (g) 8.53 8.44 8.61
Kabuk ağırlığındaki düşüş (g) 0.84 0.80 0.57
Kuluçka Randımanı (%) 77.9 82.5 83.5
Dölsüz yumurta oranı (%) 13.1 9.9 9.8
Döllü yumurtalardan çıkan civciv
oranı (%)
Toplam embriyonik mortalite (%) 5.3 3.7 3.51
Geç dönem embriyo mortalitesi (%) 3.6 3.9 3.1
Iskarta civciv 11 5 1
88.6 91.5 92.5
Maternal diyette 0,2-0,4 mg/kg organik Se kullanımı ile elde edilen yumurtadan yeni çıkmış
civcivin beyninde, karaciğerinde; yumurta sarısında ve beyazındaki Se konsantrasyonunda artış
gözlemlemiştir. Bu artış Se-GSH-Px aktivitesinde önemli bir artışa dolayısıylada LPO da bir
azalmaya neden olur. Se içeren yemle beslemenin maternal etkileri kuluçka zamanının ötesinde
görülebilir ve bu etkilere daha çok önem verilmelidir. Benzer olarak broyler damızlıklarında
yapılan bir araştırmada kontrol grubu ( 0,027ug Se/g yem) ile 0,419ug/Sefeed takviyeli yem
verilen grubun sonuçları karşılaştırılmıştır. Se takviyeli grubun yumurtalarının Se içeriğinin 7.1
kat daha yüksek olduğu belirtilmiştir. Se un yüksek olduğu gruptaki civcivlerin tüm kan, göğüs
kası ve karaciğerindeki Se oranı kontrol grubuna göre sırasıyla 7.7, 4.3,5.4 kat daha yüksek
bulunmuştur. İki gruba ait yavrular Se içeren yemle beslendiklerinde; Se’un fazla verildiği
grubun civcivlerinin dokularındaki Se oranı kuluçkadan çıktıktan sonra 3-4 hafta boyunca yüksek
kalmıştır. Yani maternal Se takviyesi nedeni ile tavuklarda Se metabolizmasında değişikliler
oluşabilmektedir. Benzer olarak dokulardaki GSH-Px aktivitesi de kontrol grubunun civcivlerine
oranla yüksek kalmıştır. Bu nedenle kuluçkadan çıktıktan sonra birkaç hafta boyunca yavrularda
maternal Se takviyesinin etkilerinin kalıcı olduğu sonucuna varılmıştır. (11)
621