3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

P 22 Etlik Piliçlerde Abdominal Yağlanma
Şahin Çadırcı, Ayfer Bozkurt Kiraz
Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, 63200 Osmanbey Kampus, Şanlıurfa
Özet
Etlik piliçlerde son atmış yılda yapılan genetik seleksiyonlar sonucu, hızlı büyümeye paralel
abdominal yağ birikiminde arzu edilmeyen bir artış meydana gelmiştir. Üretici için aşırı yağ
birikimi ekonomik kayıp olup, yemden yararlanmayı ve kesim sonrası işlemleri olumsuz
etkilemektedir. Bu sektörün temel hedeflerinden bir tanesi tükete bilinir et oranını artırıp
abdominal yağ depolanmasını azaltmaktır. Buna karşılık karkas yağı belli oranda lezzet
için bulunmak zorundadır. Bu nedenle etlik piliçlerde yağ birikimini azaltmak için yapılan
araştırmalara çok fazla zaman, gayret ve önemli bütçeler ayrılmıştır. Mevcut çalışmada etlik
piliçlerde abdominal yağlanma başlığı altında yapılan çalışmalar ve gelişmeler incelenmiş ve
abdominal yağ depolanmasında etkili olan; genetik, cinsiyet, yaş, beslenme ve çevre faktörleri
tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Etlik piliç, abdominal yağ
Giriş
Ülkemizde etlik piliç üretimi son yirmi yılda büyük artış göstermiş olup yaklaşık 2 000 000 (ton)
seviyesine ulaşmıştır (1). 1950’li yılların başında 1.5 kg canlı ağırlık için 70 günlük bir süreye
ihtiyaç varken, yapılan ıslah çalışmaları ve besleme alanındaki gelişmeler sonucu günümüzde
42 günlük zaman zarfında piliçler 2.5 kg’a ulaşabilmektedir (2). Beyaz et üretiminde kullanılan
bu modern piliçlerin en önemli özellikleri hızlı büyüme ve yem değerlendirme katsayılarının
yüksek olması şeklinde özetlenebilir. Büyümedeki bu artışa paralel olarak karkasta yağlanma, ani
ölümler, iskelet yapısında bozukluklar ve bazı metabolik hastalıkların artışı ile ilişkilenmektedir
(2,3). Hızlı büyümeyle ortaya çıkan bu olumsuzluklar ekonomik kayba neden olmaktadır. Diğer
taraftan ise tüketici tercihi olarak karkas yağı lezzet için belli oranda bulunmak zorundadır.
Fakat canlı ağılığın % 2-3’ne tekabul eden abdominal yağ birikimi kesim sonrasında problemlere
neden olup, bu endüstride ekonomik değeri bulunmayan atık olarak işlem görmektedir (4). Bir
gram yağ dokusu birikimi için gerekli olan enerji bir gram protein dokusu birikimine eşit olup (5)
ülkemiz etlik piliç sektörü her yıl yaklaşık 40 000-60 000 ton abdominal yağ üretmektedir. Etlik
piliç üretimi endüstrisi açısından kaybolan miktarın ekonomik değeri büyüktür. Bu derlemeyle
abdominal yağlanmaya etki eden belli başlı faktörlere dikkat çekilip irdelenmeye çalışılmıştır.
Abdominal Yağ
Kanatlı hayvanlarda, büyük oranda yağ asitleri karaciğerde sentezlenir. Sentezlenen yağ
asitleri, trigliseridler olarak adipoz dokularda depolamak için düşük yoğunluklu lipoprotein
veya chylomicronlar yolu ile taşınır (6). Abdominal yağ dokusu diğer yağ dokuları ile
karşılaştırıldığında daha hızlı büyür (7). Aynı zamanda abdominal yağ ve karkas yağ içeriği
arasında yüksek korelasyon bulunup, toplam vücut yağ içeriği tahmini için güvenilir bir
parametredir. Günümüzde etlik piliçlerdeki yağ miktarı canlı ağırlığının %13-14.5’u kadardır (2).
Abdominal yağ miktarı ise toplam vücut yağ miktarının %20’ni oluşturur (8). Etlik piliçlerdeki
abdominal yağ oranı değişken olup çeşitli faktörlere bağlıdır; genetik, cinsiyet, yaş, besleme ve
çevre.
546