3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

yararlanma ile ulaşabilen ve yaşama gücü yüksek hibritler geliştirilmiştir. Ticari yumurtacı
hibritlerde yumurta verimi 330’u geçmiş, gurkluk ve kış duraklaması büyük oranda ortadan
kaldırılmış, cinsel olgunluk yaşı ve cinsel olgunluk ağırlığı azaltılmış, yaşama gücü yükseltilmiş,
yemden yararlanma (kg yem/kg yumurta) 2.1’e kadar düşürülebilmiştir.
Dünya genelinde; 1970 ve 2004 yılları arasında kanatlı eti üretimi, sığır, domuz ve küçükbaş
hayvan etleri üretiminden daha hızlı artmıştır (Winhorst, 2006). Kanatlı eti üretiminde büyüme
trendi kesintisiz devam etmiş, ekonomik gelişmeler ve tavukların sağlığı alanında ortaya çıkan
sorunlara rağmen üretim artışında değişme olmamıştır. Gelecekte de bu eğilimin devam edeceği
tahmin edilmektedir. 2014 yılında 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarına göre %1,5-1,8’lik üretim
artışı ile dünya kanatlı eti üretimi 103-105 milyon ton seviyesine ulaşmıştır. Bu gelişmelerde en
önemli etken kanatlı etlerinin daha sağlıklı olması imajı yanında yüksek protein düzeyine sahip
olması, ileri işleme uygulamalarında etkin kullanımları ve diğer etlere göre kısmen daha düşük
fiyatlı olmaları etkili olmaktadır. Öyle ki 2006 yılına kadar görülen AB ülkelerindeki kuş gribi
nedeniyle düşen tüketim, ticaret ve fiyat düşüşlerine rağmen kısa bir sürede üretim-tüketimticaret
dengesi yeniden gerçekleşmiştir (Fernandez-Lopez ve ark., 2010).
Dünya genelinde kanatlı eti üretiminde; 1970 yılında 22, 1980 yılında 22, 1990 yılında 18,
2000 yılında 22, 2005 yılında 20. sırada üretim yapan Türkiye’de ciddi üretim artışları ile 2012,
2013 ve 2014 yıllarında ilk 8-10 sırada yer alma noktasına gelinmiştir. En önemli tavuk eti
ithalatçısı ülkelerin Orta Doğu’da, Orta Asya’da, Kafkaslarda ve Rusya Federasyonuna bağlı
bazı bölgelerde olduğu düşünüldüğünde, Türkiye’nin bu pazarlar konusunda Brezilya, ABD, AB
ülkeleri gibi klasik ihracatçı ülkelerle olduğu kadar İran ve son yıllarda üretimde ciddi artışlar
yaşayan Rusya ile rekabet etmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Tavuk eti üretimi için 2013-2014 yıllarında satın alınan ebeveyn miktarı yaklaşık 8.000.000
adete ulaşmış, bunlardan 1.200.000.000-1.250.000.000 civarında civciv çıkarılarak üretim
yapılmıştır. Türkiye’de ticari yumurta ve et tavukçuluğunda yaşanan bu gelişmelere rağmen
damızlık üretiminde bu güne kadar etkin bir ilerleme olmamıştır. Damızlık materyal yumurta
tavukçuluğunda %98,5-99,0, et tavukçuluğunda ise %100 oranında yurtdışından sağlanmaktadır.
Tavuk eti üretiminde kesimhane yatırımlarının yüksek maliyetli olması nedeniyle entegrasyon
sistemi ile çalışılmaktadır. Üretim maliyetlerinin azaltılması, hastalık kontrolünün kolaylığı
ve otomasyonun yüksek düzeyde uygulanabilmesi nedeniyle üretim entansif sistemde
gerçekleştirilmektedir.
Hayvan refahı uygulamaları ve direktifleri, tüketici talepleri ve toplumsal baskılar tavukçulukta
entansif üretimi zorlayıcı etki yapmaktadır. Son 30 yılda olduğu gibi bundan sonra da hayvan
refahının sağlanması için baskılar giderek artacaktır. Bunların dışında alternatif üretim
sistemlerinin etkisi, kesimlerde inançlara uygunluk yönündeki talepler, teknolojik gelişmeler,
bazı alanlarda geleneksel yöntemlerle tamamen tezat olabilecek yeni uygulamalar tavuk eti
(kanatlı) tüketimini olumsuz etkileyebilmektedir (Avec, 2007). Özellikle medyada hiçbir
kısıtlama olmadan ürünlerin yanlış bilgilerle eleştirilmesi “hiçbir din ve inanç sistemi”
tarafından yasaklanmayan tavuk eti tüketiminde olumsuz sonuçlar yaratabilmektedir. Tavuk eti
tüketimi içerisinde %95 düzeyinde etkili olan etlik piliçler bu konuda esas etkilenen alandır. Bu
bildiride etlik piliç üretiminde en önemli aşamalardan birisi olan kesim sistemi hakkında ortaya
çıkan yanlış algılar ele alınmış, helal kesim standartları açısından konu değerlendirilmiştir.
348