3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

içeriğinin üç ay sonunda 36,2’ye, başlangıçta % 3,16 olan toplam azot kapsamının % 1,74
değerine ulaştığı, organik karbon ve toplam azotdaki kayıpların sırasıyla yaklaşık % 17 ve %
45 olduğu belirtilmiştir (11).
Diğer taraftan farklı oranlarda testere talaşı ve çeltik kavuzu ile kanatlı hayvan gübresinin
kompostlanması üzerine çalışan araştırıcılar, karbonlu materyallerin yapısal farklılıklarıyla
ilişkili olarak termofilik dönemin çeltik kavuzlu karışımda yaklaşık 40-60 gün arasında, buna
karşın testere talaşlı karışımda 105 gün sürdüğünü, çeltik kavuzunun karbon içeriğinin daha
düşük olması, daha az su tutması, silis içeriğinin yüksek olması, tane iriliğinin daha fazla
olması ve yağlı yüzey örtüsü nedeniyle talaşa göre daha az mikrobiyal saldırıya uğradığını rapor
etmişlerdir (12).
Sonuç
Bu çalışma küçük ölçekli üretici koşullarında etlik tavuk gübrelerinde başlangıçta uygun
C/N oranı ve nem sağlandığında kompostlama işleminin havalandırmalı ve nispeten basit
koşullarda 2-3 ayda tamamlanabileceğini göstermiştir. Kompostlama esnasında yığında
elde edilen yüksek sıcaklıklar olası patojen ve yabani ot tohumu riskini ortadan kaldırmıştır.
Kompost yığının başlangıç ve son değerleri karşılaştırıldığında toplam organik karbon, azot ve
kükürt miktarlarında azalma, buna karşın toplam fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve
humik+fulvik asit miktarlarında artış belirlenmiştir.
Teşekkür
Bu eserde TÜBİTAK-TOVAG tarafından desteklenen “Taze ve kompost edilmiş etlik tavuk
gübrelerinin toprak agregasyonu ve bazı karbon formlarına etkileri” adlı projenin (No:
213O206) bir kısım verileri kullanılmıştır.
Kaynaklar
1. Kütük, C., Çaycı, G. 2010. Tavuk dışkılarının organik gübreye dönüştürülme yöntemleri.
Kümes Hayvanları Kongresi. 7-9 Ekim, Kayseri, 2010; 8 s.
2. Balkabak, İ., Ürgüp, M. N. 1997. Çeltik kabuğu ve külünün çok amaçlı beton üretiminde
değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2,
117-129.
3. Demir, Z. 2012. Çeltik kavuzu kompostunun bitki su tüketimi ve toprak kalitesine etkisi.
Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, s: 134.
4. Dalzell, H. W., Biddlestone, A. J., Gray, K. R., Thurairajan, K. 1987. Soil Management:
Compost production and use in tropical and subtropical environments. FAO soils Bulletin
No: 56. Rome.
5. Nelson, D. W., Sommers, L. E. 1982. Total carbon, organic carbon and soil organic matter.
In: Methods of Soil Analysis Part II, ed, A. L., Page, pp, 539–579, Madison, WI: ASA-
SSSA.
6. Bremner, S. M. 1982. Total nitrogen. In: Methods of Soil Analysis Part II, ed. A. L., Page,
pp. 595–624. Madison, WI: ASA-SSSA.
7. Kacar, B., İnal, A. 2010. Bitki Analizleri. II. Basım, Nobel Yayınları No: 1241, Fen
Bilimleri: 63: 892, Ankara.
8. Anonim, 2003. Kahverengi kömürler ve linyitler-humik asitlerin tayini, TSE, TS 5869 ISO
5073.
562