3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Bu bağlamda yüksek performans kapasitesine sahip hayvanların besin madde gereksinimlerinin
tam olarak belirlenmesi ve karşılanması büyük önem taşımaktadır. Oysa eskiden beri
formülasyonda kullanılan sistemler veya besin madde düzeyleri bugünkü hatların gereksinimlerini
karşılayamayabilir. Özellikle amino asit, vitamin, mineral ve lif (fiber) gereksinimleri ile enerji
/ sindirilebilir amino asit düzeylerine dikkat edilerek rasyonların formüle edilmesi önem
taşımaktadır.
Broylerin Protein –Amino Asit ve Enerji Gereksinimlerine İlişkin Yenilikler
Protein kaynakları yem maddeleri arasında en pahalısı olduğundan, ekonomik ve yüksek kaliteli
hayvansal üretimin sürdürülebilmesi büyük ölçüde optimum amino asit formülasyonuna bağlıdır.
Bu nedenle de formülasyonlarda çeşitli değişimler, farklı görüşler gündeme gelmektedir: İdeal
protein (amino asit) ve sindirilebilir amino asit kavramı: İdeal amino asit modelinde;
esansiyel amino asit gereksinimi lizinin %’si olarak belirlenir. Diğer yandan pek çok ülkede
kanatlı rasyonları toplam amino asit içeriği ve sınırlı sayıda amino asitlere (lizin, kükürtlü amino
asitler) dayalı formüle edilmektedir. Oysa toplam amino asit bazında formüle edilen rasyonlarda
amino asit sindirilebilirliği düşük hammaddeler ne kadar yüksek düzeylerde kullanılırsa,
performans hedeflerini belirlemek o kadar zorlaşmaktadır. Bu durumda performansta düşmeyi
önlemek için daha maliyetli olan güvenilir marjinler uygulanmaktadır.
Kanatlılar için hammaddelerin amino asit sindirilebilirliğine ilişkin yayımlanmış veriler çok
fazladır. Ancak kullanılan metoda göre farklılıklar söz konusudur. Amino asit sindirilebilirliğinde
ideal amino asit sindirilebilirliğinin belirlenmesi daha güvenilir bir metot olarak görülmektedir
(2, 3).
Ham maddedeki her bir amino asit için sindirilebilirlik katsayıları ve belli bir üretim hedefi için
(örneğin maksimum büyüme, göğüs eti üretimi, karlılık veya minimum yemden yararlanma
oranı vs) sindirilebilir amino asit gereksiniminin bilinmesi, en uygun formülasyonların
hazırlanmasını mümkün kılmaktadır. Sindirilebilir amino asit temelli rasyonlar alternatif
kaynakların kullanımına da olanak sağlamaktadır. Bu tip formülasyonlar en düşük maliyetli
rasyonların hassasiyetini ve doğruluğunu artırmaktadır. Diğer yandan kanatlı kümeslerinde azot
atılımını azaltmakta, kanatlıların dışkısından kaynaklanan azot (N) kirliliğiyle ilişkili çevre
problemlerinin önlenmesinde faydalı olmaktadır. Sonuç olarak ekonomik faydalar sağlamaktadır.
Enerji /ideal- sindirilebilir amino asit oranı:
Besin madde tüketimi bakımından enerji ve amino asit ihtiyacı arasında oransal bir korelasyon
vardır. Bu yaklaşım broylerlerin yem tüketimini enerji gereksinimlerine göre ayarlamaları
temeline dayanmaktadır. Yemin enerjisi arttıkça yem tüketimi azalmaktadır. Bu yüzden
aynı amino asit tüketimini sağlamak için enerji ile birlikte rasyonda amino asit düzeylerinin
de artırılması gerekir. Benzer durum çevre ısısı arttığında da uygulanmaktadır. Bu denge
aynı zamanda broylerlerde yağ depolanmasını da etkilemektedir. Yukarıda ifade edilen ideal
sindirilebilir amino asit kavramından sonra enerji / protein oranını kullanmak çok anlamlı
olmamaktadır. Çok daha uygun olanı enerji / ideal sindirilebilir amino asit (çoğu sınırlayıcı
amino asitler) düzeyini ve esansiyel olmayan amino asit sentezi için gerekli azotu sağlayan
minimum protein düzeyini göz önüne almaktır. Bu konseptle broyler performansını optimize
etmekle birlikte, daha ekonomik rasyon hazırlamak da mümkün olabilmektedir.
Ancak ideal protein konseptinde;
- Rasyonlarda esansiyel amino asit modeli belirlenirken piliçlerin karkasındaki esansiyel amino
203