3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Ad libitum, %15 ve %30 yem sınırlama gruplarında ilk yumurta yaşı sırasıyla 47.35, 50.22 ve
50.69 gün (F:1.061, P>0.05); ilk yumurtada canlı ağırlık değerleri 217.08, 218.98 ve 223.96 g
(F:0.334, P>0.05); ilk yumurta ağırlıkları sırasıyla 9.10, 8.97 ve 9.49 g (F:0.526, P>0.05) olarak
tespit edilmiştir. Kontrol grubu ve farklı yem sınırlama uygulaması yapılan gruplarda, kuluçka
özellikleri ve civciv çıkış ağırlığı değerleri Tablo 3’te verilmiştir.
Tartışma
Çalışmada 3 ve 4. haftalarda %15 ve %30 yem sınırlaması yapılan gruplarda, ad libitum yemlenen
gruba göre CA ve CAA’nda önemli düşüşler gözlenmiş, ancak 5. hafta canlı ağırlık değerleri
bakımından gruplar arasında benzer değerler elde edilmiştir. Bu sonuç, bıldırcınlarda yapılan
çalışma sonuçları ile benzerlik göstermektedir (5,6,11). Sınırlı yemleme uygulamasının CAA’nı
olumsuz yönde etkilediği, serbest yemlemeye geçildikten sonra ise telafi edici büyümeyi sağladığı
söylenebilir. Ad libitum yemlenen grupta 3. hafta YYO diğer gruplara göre daha iyi bulunmuş,
5 haftalık yaşta ise %30 yem sınırlaması grubundaki piliçlerin yemi daha iyi değerlendirdiği
belirlenmiştir. Bıldırcınların yem tüketimleri sınırlandırıldığında yemleri daha iyi oranda
sindirdikleri ve yemden daha etkin bir şekilde yararlandıkları söylenebilir. Genel (3-5 hafta)
ortalama YYO, sınırlama programlarına bağlı olarak değişim göstermemiş, ancak en iyi YYO
%15 yem sınırlaması grubunda bulunmuştur. Bu çalışma sonucu ile benzer şekilde, bıldırcınlarda
(5); etlik piliçlerde (12) sınırlı yemlemenin, yemden yararlanma oranı üzerine etkisinin önemli
olmadığını bildirmişlerdir. %15 ve %30 yem sınırlama gruplarında ilk yumurtlama yaşı (sırasıyla,
50.22 ve 50.69 gün), kontrol grubuna (47.35 gün) göre yaklaşık olarak 3 gün gecikmiştir. Ancak,
bıldırcınların cinsel olgunlukları için gereken minimum canlı ağırlığı elde etmek için, erken
dönem yem sınırlamasının takibinde hızlanmış bir büyüme sergiledikleri görülmekte olup, ilk
yumurtada en yüksek CA değerinin %30 yem sınırlama grubunda (223.96 g) olduğu saptanmıştır.
Benzer sonuçlar, Sabine ve ark. (1995), Hassan ve ark. (2003), Ocak ve Erener (2005) tarafından
da bildirilmiştir. Bu sonuç ile, yem sınırlaması uygulanan bıldırcınlarda 5. hafta sonunda canlı
ağırlık azalmasının, yumurta verimi başlangıç yaşını geciktirmiş olabileceği söylenebilir. Çünkü
kanatlıların canlı ağırlığı ve vücut yağları yumurtaya başlangıç yaşının belirlenmesinde önemli
faktörlerdendir. Yem sınırlamasının YG üzerine etkisi önemsiz bulunmuş olup, bu sonuç Sabine ve
ark. (1995) ve Hassan ve ark. (2003)’un literatür bildirişleri ile benzerlik göstermektedir. Çalışmada,
depolama süresinin genel (8-12. hafta) ortalama DO ve ÇG üzerine etkisinin istatistiksel açıdan
önemsiz bulunması, bıldırcınlardaki araştırma sonuçları ile uyum içindedir (5,11).
Genel ortalama geç dönem EÖO değeri %30 yem sınırlama uygulanan grupta istatistiksel
olarak önemlilik göstermese de kontrol ve % 15 yem sınırlama grubuna göre daha düşük olarak
belirlenmiştir. Bu sonuç, erken dönem yem sınırlamasının belirli bir düzeyde kullanıldığı benzer
yaklaşımla yürütülen araştırma bulguları (5,13) ile uyumludur. İncelenen haftalarda, erken ve geç
dönem embriyonik ölümlerin yem sınırlamasından etkilenmediği belirlenmiş olup, bu durumun
Bozkurt ve ark. (2001)›nın bildirişleri ile paralellik gösterdiği saptanmıştır. Civciv çıkış ağırlığı
genel ortalama değer olarak %30 yem sınırlama grubu bıldırcınlarda en yüksek değerde (7.88 g)
bulunmuş olup, erken dönem yem kısıtlaması uygulamasının civciv çıkış ağırlığını önemli düzeyde
etkilemediği belirlenmiştir. Bu sonuç, Bozkurt ve ark. (2001)›nın literatür bildirişi ile uyumludur.
Sonuç
Bıldırcınlara iki hafta süreyle %15 ve %30 sınırlı yemleme uygulaması 3. ve 4. haftalar sonunda
CA, CAA ve YT’ni önemli derecede düşürmüştür. Sınırlı yemlemenin neden olduğu bu düşüşlerin,
büyüme dönemi sonunda (35. gün) istatistiksel önemde olmadığı görülmüştür. 5. hafta sonunda,
430