3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

P 17 Broyler ve Hindilerde Görülen Ayak Tabanı Dermatitisi
Özlem Durna 1 , Gültekin Yıldız 2
1
Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye
2
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları ABD,
Ankara, Türkiye
Özet
Plantar pododermatitis ayağın metatarsal ve plantar bölgesindeki derinin yangısal değişimi ile
karakterize bir durumdur. Oluşan lezyonlar hiperkeratozis ve pigmentasyon bozukluğundan
şiddetli ülsere kadar çeşitlilik gösterir. Ayak tabanı dermatitisi (plantar pododermatitis) (foot
pad dermatitis, FPD) metatarsal ve falanks lezyonları yüksek canlı ağırlğa sahip broyler ve
hindilerde sık görülür. FPD’in nedenleri kompleks ve multifaktöriyeldir. Yapılan çalışmalar ile
broyler ve hindilerin FPD görülme sıklığı için yetiştirme şartlarının önemli olduğu ve burada
besleme programı, altlık materyali, altlık derinliği ve ıslak altlığın özellikle kontakt dermatitise
neden olduğu bildirilmiştir. Ayak tabanı dermatitisi broyler ve hindilerde yaygın olduğu kadar
oluşumunun multifaktöriyel olması dolayısıyla üreticiler broyler ve hindi yetiştirirken gerekli
özeni göstermelidirler.
Giriş
Ayak kanatlılarda yem ve suya ulaşmada kullanıldığı için ayakta bir problem olması halinde tüm
yaşamsal fonksiyonlar etkilenmektedir. Bu nedenle broyler sağlığı ayak sağlığı ile doğrudan
ilişkilidir.
Ayak tabanı dermatitisi (plantar pododermatitis) (foot pad dermatitis, FPD) metatarsal ve falanks
lezyonları yüksek canlı ağırlığa sahip broyler ve hindilerde sık görülür. FPD ayağın metatarsal
ve plantar bölgesindeki derinin yangısal değişimi ile karakterize bir durumdur. Oluşan lezyonlar
hiperkeratozis ve pigmentasyon bozukluğundan şiddetli ülsere kadar çeşitlilik gösterir (Berk,
2010).FPD ayakların plantar bölgesinin etkilendiği kontak dermatitisin bir üründür. Hayvanın
sağlık durumunun ve refahının kötüleştiği şiddetli vakalarda FPD ağrıya neden olabilir. Buna ek
olarak lezyonlar ise bakteriler için bir giriş yolu oluşturmaktadır (Youssef ve ark., 2012) .
Ayak tabanı dermatitisi broyler endüstrisinde yaygın görülür. İsveç’te hayvan refahı izleme
programlarının başında yer alan ayak tabanı dermatitisi değerlendirmelerinde tüm broylerlerin
%32’ sinde orta düzeyde, %6 ‘sında ise şiddetli lezyonların varlığı bildirilmiştir (Ekstrand ve
ark., 1997). Hollanda’da broylerlerin FPD yönünden %38.4’ünde şiddetli, %26.1’inde orta
şiddette lezyonların olduğu ve bu lezyonların mevsimden etkilendiği bildirilmiştir(Jong ve ark.,
2011).
Tavuk ayakları Asya’da insan tüketimi için değerli bir üründür. Asya piyasalarında broyler
ayaklarına olan talebin artması AB broyler endüstrisi için önemli bir ihracat ürünü yaratmıştır.
Fakat sadece lezyonlu olmayan ayaklar ihraç edilebilmektedir. Bu nedenle broyler endüstrisi
için FPD’in ekonomideki önemi açıktır (Jong ve Harn, 2012).
Hayvan Refahı İndikatörü Olarak FPD
Avrupa’ da broyler refahına verilen önem giderek artmaktadır. Et üretiminde kullanılan
tavukların yaşam şartlarını iyileştirmek için AB Broyler Yönergesi ile minimum standartları
519