3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

toz formda zeytin yaprağının kullanıldığı çalışmadan (12) elde edilen bulgular ile benzerlik
gösterirken zeytin yaprağının yüksek selüloz içeriğine bağlı olarak performansın kötüleştiğini
bildiren çalışma (11) bulgularıyla uyumlu değildir. Bu çalışmada kullanılan zeytin yaprağının
selüloz içeriği %17.21 düzeyinde olup her kg yeme 5, 10 ve 20 g düzeyinde zeytin yaprağı
ilavesi deneme karma yemlerin ham selüloz içeriğinde önemli bir farklılığa neden olmamıştır.
Bitkisel ürünlerin veya bitkisel ekstraktların performans özellikleri üzerine etkilerine yönelik
yapılan çalışma sonuçları değerlendirildiğinde sonuçların birbiri ile uyumsuz olduğu dikkat
çekmektedir. Çalışma sonuçları arasında uyumsuzluğa neden olarak kanatlı eti yetiştiriciliğinde
optimum çevre şartlarının sağlanamaması, dezenfekte edilmiş kümeste yetiştirilme ve sindirimi
yüksek yemlerle beslenmenin antibiyotik ilavesine az tepki verilmesi gibi bitkisel yem katkı
maddelerine az tepki verilmesi, karma yemlere ilave edilen antikoksidiyal, enzim vb. yem katkı
maddelerinin bitkisel ekstraktların olası etkilerini sınırlandırabileceği veya engelleyebileceği
bildirilmiştir (15-16-17). Ayrıca yukarıda bahsedilen etkenler dışında kullanılan bitki türü veya
kısmının, kullanım dozunun, biyoaktif bileşik/bileşiklerin düzeyinin, ekstraktın elde ediliş
yönteminin ve hayvanın fizyolojik durumunun da sonuçlar üzerine etkili olduğu bildirilmiştir
(18-19-20).
Muamele gruplarının 42. gün organ ağırlıkları üzerine etkisi önemsiz bulunmakla birlikte
karaciğer ağırlığı zeytin yaprağı ilavesi ile artış eğilimi göstermiştir (bkz Çizelge 2). Bunun
nedeni zeytin yaprağının yapısında bulunan herhangi bir bileşiğin veya bileşiklerin karaciğer
enzimleri aktivitesini artırdığı ve karaciğerin daha fazla çalışmaya zorlaması olabileceği
açıklanmıştır (21). Denemede kullanılan zeytin yaprağının karkas özellikleri üzerine etkisi
istatistiksel olarak önemli düzeyde değildir (bkz Çizelge 2). Karkas kriterleri incelendiğinde
zeytin yaprağı ile yapılan bir çalışmada (11) etlik piliç yemlerine 15, 30, 50 g/kg düzeylerinde
ilave edilen zeytin yaprağının en yüksek düzeyinin karkas ağırlığını düşürdüğü bildirilmiştir.
Bu çalışmadan elde edilen bulgu mevcut çalışma ile karşılaştırıldığında muamelelerin karkas
ağırlığını etkilememesinin diğer çalışmada olduğu düzeyde selüloz içermemesinden ileri geldiği
söylenebilir. Literatürde bitkisel ürünlerin karkas özellikleri üzerine etki mekanizmasına net bir
açıklık getirilmemekle birlikte yapılan bir çalışma (18) karkas özelliklerindeki artışı yemden
yararlanma oranındaki artışla ilişkilendirmiştir.
Ele alınan kan parametrelerine ait biyokimyasal analiz sonuçları dikkate alındığında muamele
grupları arasındaki farklılıkların istatistiksel düzeyde önemli değildir (bkz Çizelge 2). Zeytin
yaprağının soğuk stresi altındaki etlik piliçlerin yemlerine ilave edildiği çalışmada (11) zeytin
yaprağı ilavesinin kan ALT düzeyini düşürdüğü, AST düzeyini ise etkilemediği ortaya konmuştur.
Zeytin yaprağı ve ekstraktı ile yapılan çalışmalar genel olarak değerlendirildiğinde HDL
düzeyinin arttığı, LDL düzeyinin düştüğü, kolesterol düzeyinin ise etkilenmediği görülmektedir
(22-23). Literatürde yer alan hayvan besleme çalışmalarında yeme ilave edilen bitkisel ürünlerin
kan lipoproteinlerini artırması ya da düşürmesi üzerine kesin bir sonuç bulunmamaktadır (24-
25). Kullanılan bitkisel ürünlerin türüne, düzeyine ve içermiş olduğu biyoaktif bileşiklere bağlı
olarak bulgular farklılık göstermekle birlikte söz konusu bitkisel ürünlerin kan kolesterol düzeyi
üzerine etkisi hayvanın türüne, cinsiyetine, yaşına ve yem içeriğine de bağlı olarak farklılık
gösterebileceği bildirilmektedir (26).
Deneme sonunda hayvanların ince bağırsaklarının ileum kısmında mikrobiyolojik analizler
yapılmış ve muameleler arası farklılık E. coli ve Lactobacillius spp. sayısında önemli düzeyde
saptanmıştır (bkz Çizelge 2). Yeme 10 ve 20 g/kg zeytin yaprağı ilavesi kontrole göre Lactobacillius
485