3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

P 33 Broyler Damızlıklarda Selenyum ve Formunun Verim, Kuluçka
Özellikleri ile Civciv Kalitesine Etkileri
Özge Pamukçu , Necmettin Ceylan
Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Ankara, Türkiye
Özet
Selenyum kanatlı beslemede önemli yeri olan, antioksidan özellik gösteren esansiyel bir iz
elementtir. Selenoproteinler glutasyonperoksidaz enzimine bağlanarak hücrelerin oksidasyon
zararlarından korunmasında rol oynamaktadır. Selenyumun yemden yumurtaya transferine
bağlı olarak gelişen embriyonun daha güçlü bir antioksidan sistemine sahip olmasını sağladığı
ve horozlarda sperm kalitesi üzerine olumlu etkileri ile kuluçka randımanını da yükselttiği
yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur.
İz elementlerin kanatlı hayvanlarda performans, ürün özellikleri ve döl verimine olan
etkilerinin önemi ve inorganik formların yarayışlılığının düşük olması sindirilebilirliği daha
yüksek formalara yönelik çalışma ve ürünlere olan ilgiyi de artırmıştır. Selenyumun organik
ve inorganik formlarının yarayışlılığı üzerine de yoğun araştırmalar yapılmakta olup, organik
formun damızlık broyler yemlerinde kullanımı ve etkileri hakkında önemli bilgi ve veriler
ortaya konulmaktadır. Bu çalışmada damızlıkların beslenmesinde selenyumun önemi, kullanımı
ve kullanılan forma bağlı olarak kuluçka ve döl verim özellikleri ile civciv kalitesine olan etkiler
üzerinde durulacaktır.
Giriş
Selenyum (Se) kanatlı beslenmesinde esansiyel olduğu kabul edilen bir elementtir. Başta
glutasyonperoksidaz (GSH-Px) enzimi olmak üzere birçok enzimin yapısında bulunur. Bu
özelliği ile hücre zarını oksidasyon zararlarından korur. Pürin ve primidin bazlarına bağlanabilir
ve böylece DNA –RNA fonksiyonlarını da etkileyebilmektedir. (1). Se ayrıca pankreastan
salgılanan lipaz miktarını etkileyerek lipitlerin sindiriminde ve absorbsiyonunda da rol oynar.
Vitamin E ile birlikte serbest radikallere karşı antioksidan etki gösterirler(2). Se un öneminin zamanla
artmasının yukarıda belirtilen özelliklerinin yanı sıra birkaç sebebini daha sıralamak mümkündür.
Yemlerle verilen Se semen kalitesinde ve erkek hayvanların vücut Se düzeylerinin belirlenmesinde
etkindir. Kanatlı erkeklerinde optimal Se seviyesi damızlıkların fertilitesinin iyileştirilmesin de önemli
bir faktör olarak kabul edilmektedir. Ayrıca damızlıklardan elde edilen yumurtaların Se seviyesi gelişen
embriyoların antioksidan sisteminin yapılanmasında büyük önem taşır. Embriyonun antioksidan
sisteminin güçlü olması kuluçka randımanını arttırmaktadır(3).
Se vücutta tüm doku ve hücrelerde bulunur. Ancak Se un dokulardaki konsantrasyonu rasyonla
alınan Se un miktarına ve kimyasal formuna göre değişmektedir. Yapılan araştırmalarda Se
un vücutta en fazla kaslarda ve karaciğerde, sonra plazmada, eritrositlerde ve böbreklerde
bulunduğu saptanmıştır. (2).
Se yetersizliğinde tüm türlerde kas distrofisi görülür. Kanatlılarda ise eksüdaditif diatez ve
pankreatik distrofi görülmektedir. Ayrıca lipitlerin emilimini ve dolayısıyla da vitamin E nin
emilimini de etkiler. Yumurtadan çıkışta ölü civcivler veya yumurtadan çıktıktan 3-4 gün içinde
617