3. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Materyal ve Metot
Çalışmada 272 ticari etlik civciv (Ross 308) kullanılmıştır. Hayvanlar günlük yaşta kümese
getirilmiş ve deneme aşamasına kadar etlik piliç yetiştiriciliğinde uygulanan normal bakım
besleme işlemleri gerçekleştirilmiştir. Civcivler 1. gün her bir grupta 34’er hayvan (17 erkek, 17
dişi) olacak şekilde 4 ayrı gruba iki tekrarlı şekilde rasgele dağıtılmıştır. Hayvanlara 0-21. günler
etlik piliç başlangıç yemi (3100 kcal ME/kg; % 22 ham protein) sonraki dönemde ise etlik piliç
büyütme yemi (3250 kcal ME/kg; % 21 ham protein) verilmiştir. 42. günde askıda bekletme
denemesi için rastgele 240 hayvan seçilmiştir. Beş araştırmacının her biri, deneme odasından
rastgele bir pilici yakalamış ve yan taraftaki test odasına kucağında tutarak götürmüştür. Bu
odada piliçler hemen baş aşağı gelecek şekilde ters çevrilmiş ve bir hat üzerine yerleştirilmiş
olan sabit kesim askılarına eş zamanlı olarak asılmıştır. Çalışmada kesim öncesi askıda bekletme
süresi bakımından dört grup oluşturulmuş olup, piliçler kesim öncesinde 10 sn (G 10
; Kontrol), 30
sn (G 30
), 60 sn (G 60
) ve 120 sn (G 120
) süreyle kesim askılarında asılı durumda bekletilmişlerdir.
Askıda bekletme denemesi her bir test için (biyokimyasal parametreler, h/l oranı, asit-baz
durumu ve TI test) aşağıda tanımlandığı şekilde iki kez tekrar edilmiştir.
Biyokimyasal analizler için toplam 80 etlik piliçten (20 etlik piliç (10 erkek ve 10 dişi) her bir
test grubu için) alınan kan örnekleri kullanılmıştır. Askıda bekletme denemesinden hemen sonra,
hayvanlar boyunlarından kesim işlemine tabi tutulmuştur. Kan tüplerinin serumu çıkarılmış ve
analiz yapılana kadar −20°C’de saklanmıştır. Kan gazı enjektörüne 1 ml kan alınmış ve kan gazı
ölçüm cihazında özel mikroelektrotlar ile kan gazları, elektrolit konsantrasyonları, hemoglobin
ve hematokrit düzeyleri ölçülmüştür. h/l için, kan alınmayan toplam 80 etlik piliçten (20 etlik
piliç (10 erkek ve 10 dişi) her bir test grubu için) alınan kan örnekleri kullanılmıştır. Askıda
bekletme denemesi uygulanan hayvanlar farklı boya ile işaretlenmiş ve test edilen hayvanlar
deneme odasına geri bırakılmıştır. 20 saat sonra kısa süreli strese yanıtta h/l oranı 20 saat
sonra pik seviyededir. Her bir test grubundan rastgele seçilen 10 etlik pilicin kanat venasından
1 ml kan EDTA’lı tüplere alınmış ve froti hazırlanmıştır. Frotiler May-Grunwald ve Giemsa
yöntemi ile boyanmıştır. Işık mikroskopta, 100 lökosit sayılıncaya kadar görülen lökosit
çeşitleri kaydedilip yüzde oranları belirlenmiştir. Heterofil sayısı lenfosit sayısına bölünerek
h/l hesaplanmıştır. Son 80 hayvan (20 etlik piliç (10 erkek ve 10 dişi) her bir test grubu için)
TI testi için kullanılmıştır. TI testi, askıda bekletme uygulamasından hemen sonra Benoff ve
Siegel (1976)’ in tanımladığı gibi gerçekleştirilmiştir. Davranış özelliklerinin belirlenmesi
için askıda bekletme denemesi uygulanan tüm hayvanlar (120 erkek, 120 dişi) kullanılmıştır.
Araştırmada, kesim askı hattı üzerindeki tavukların aktiviteleri farklı ölçümlerle belirlenmiş
ve hayvanın askıya asılmasından kesime kadar izlenmiştir. Tavuğun vücudunu doğrultmaya
çalışmasında (VD) (baş bacaklar üzerinde) sınıflandırma; hayvanın doğrulmaya çalışmaması
durumu (yokluğu) 0, doğrulmaya çalışma durumu (varlığı) 1 ile sınıflandırılmıştır. Ses çıkarma
(SÇ) üç kategoride sınıflandırılmıştır: tavuk ses çıkarmadığında 0, kısa süreli ses çıkardığında 1,
uzun süreli seste ise 2 ile sınıflandırılmıştır. Toplam kanat çırpma süresinde (KÇ) sınıflandırma;
tavuğun kanat çırpmaması (yokluğu) 0, kısa süreli kanat çırpması 1, uzun süre kanat çırpması
ise 2 ile sınıflandırılmıştır.
Kan değerleri, TI ve KÇ sürelerinin istatistiksel değerlendirilmesinde SPSS 15.0 paket
programından GLM prosedürü kullanılmıştır. İncelenen özellikler üzerinde askıda bekletme
süresi ve cinsiyetin etkisi En Küçük Kareler Metodu, gruplar arası farklılıkların önem kontrolü
Duncan çoklu karşılaştırma testi ile belirlenmiştir (8). TI deneme sayısı için Kruskal-Wallis
Varyans Analizi kullanılmıştır. VD, SÇ ve KÇ davranış özelliklerinin sınıflandırılmasından
422