Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

110
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
2004b). Deze 1500 gtc is de mediaan van de ipcc-scenario’s (2001), die in een bau-scenario een
cumulatieve fossiele koolstofemissie hebben van 1000-2100 gtc. Voor een doel van 450-470
ppmv co2 in 2100 schatten Pacala en Socolow (zie ook ipcc 2001, figuur ts.5; Hawkins en Williams
2005; Stokes et al. 2004) het toelaatbare cumulatieve mondiale emissiebudget voor de periode
2000-2050 op zo’n 350 gtc, en in totaal voor deze eeuw op circa 600 gtc (560-630 gtc). 11
Voor het beoogde doel moet de jaarlijkse stijging eerst afnemen en vervolgens op een gegeven
moment omslaan in een daling, om in 2050 uit te komen op 4-4,5 gtc per jaar (dat is 30-40% lager
dan de huidige 6,5 gtc). In een bau-ontwikkeling dreigt echter in 2050 de mondiaal cumulatieve
emissie bij een stijging van de emissie met 1,5 procent gemiddeld per jaar uit te komen op zo’n 525
gtc (oplopend van 6,4 gtc per jaar in 2000 tot circa 15 gtc per jaar, in het jaar 2050). 12 Dat is 175
gtc boven het budget.
Het budget is uiteraard afhankelijk van het gestelde doel. Neemt men meer risico en koerst men
op 550 ppmv, dan is het budget tot 2050 respectievelijk 2100 circa 460 gtc (met bandbreedte
423-463 gtc) respectievelijk 900 gtc (660-990 gtc). Bij dit grotere risico mogen de mondiale
co2-emissies pieken op 11 gtc per jaar in 2030-2035, en moeten dan dalen tot pakweg 9,7 gtc per
jaar in 2050 en 5-6 gtc tegen 2100.
Tekstbox 4.3 De beperkingen van snellere technologische ontwikkeling en van beleidsintensivering
Het effect van versnelde technische ontwikkeling binnen een bau-scenario
De bau-scenario’s gaan uit van aannames met betrekking tot technologische ontwikkeling en
kostendaling van de relevante technologieën. In het weto-rapport (European Union 2003a) is
onderzocht wat bij optimistischer aannames verwacht mag worden, namelijk als bij gelijkblijvend
beleid nieuwe technieken een 10 procent betere efficiëntie hebben en als de investeringskosten 25
procent lager zijn, waardoor de drempel om de technieken toe te passen lager wordt. Deze aannames
zijn op verschillende cases toegepast, maar bleken niet zo veel verschil te maken. Alle onderzochte
cases samen (alle in de sector elektriciteit) hadden een effect van 5 procent minder co2 in
2030 ten opzichte van een bau-ontwikkeling, met de aantekening dat de periode te kort is om het
volledige effect te kunnen weergeven.
Bij de hernieuwbare energie (wind, biomassavergassing, zon, enzovoort) wreekt zich het geringe
aandeel in de totale energie. In de case hernieuwbare energie betekende versnelde technische
ontwikkeling weliswaar een groei met 132 procent, maar het effect op co2 was per saldo slechts
een extra reductie met 1,6 procent. In de kolen-case leidden de rendementsverbeteringen (waaronder
vergassingstechnologie) tot extra kolengebruik (+15%) ten koste van gas en hernieuwbare
energie, waardoor kolen minder koolstofintensieve energievormen verdringen. Snellere technische
verbeteringen bij gas (verbeteringen door Combined Cycle Gas Turbine en brandstofcel) leidden
tot extra gasgebruik ten koste van vooral kolen en hernieuwbare energie. Het effect van de
veronderstelde gunstiger aannames op de totale mondiale co2-emissie bedroeg per saldo –1,6
procent. Buiten beschouwing bleef onder meer de ontwikkeling en toepassing van ccs.
Het belang van de snellere technische ontwikkeling komt vooral duidelijk aan het licht als de koolstofprijzen
gaan stijgen, maar dat veronderstelt een veel intensiever klimaatbeleid. 13 Met name de
onderzochte case hernieuwbare energie en de case kerntechnologie hebben dan een aanmerkelijk
verlagend effect op de marginale kosten na 2020.