Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

emissiereductie als technisch-strategisch vraagstuk
ren in de conversie. 24 Het hoge aandeel van elektriciteit in de co2-emissies
ontstaat ondanks het feit dat een derde ervan koolstofneutraal wordt opgewekt.
De tweede reden voor het belang van elektriciteit ligt in de gebruikte brandstof.
Tabel 4.5 laat zien dat kolen met 39 procent het grootste deel van de energie leveren
voor elektriciteit; kolen zijn, zoals gezegd, ook de meest koolstofintensieve brandstof.
In 2030 zullen kolencentrales in derdewereldlanden meer co2 genereren dan
de gehele elektriciteitssector in de oeso. Olie en gas leveren samen 26 procent
van de benodigde energie. Het aandeel van kolen blijft stabiel (38% in 2030). Het
gebruik van gas neemt toe, waarmee het de tweede energiebron voor elektriciteit
wordt (30% in 2030). Het aandeel van koolstofneutrale elektriciteit neemt af.
De derde reden waarom elektriciteit belangrijk is, is dat deze sector voor toepassing
van koolstofneutrale energie het meest aangewezen is. Elektriciteit wordt
grootschalig opgewekt en de schaalvoordelen daarvan zijn voor de koolstofneutrale
energievorm essentieel. Koolstofneutrale vervangers voor andere sectoren
dan elektriciteit zijn (voorlopig) nauwelijks voorhanden, met uitzondering van
de hiervoor besproken biobrandstoffen voor transport.
De laatste reden voor het belang van elektriciteit ligt in de levensduur van
investeringen in krachtcentrales. Die gaan veel langer mee dan andere investeringsgoederen
zoals auto’s, warmte- en koelingsystemen (raffinaderijen vormen
een uitzondering). Een eenmaal gebouwde krachtcentrale legt de gebruikte techniek
voor lange tijd vast. Voor de mate van co2-emissie is dus de hamvraag:
investeert men in gas, kernenergie, hernieuwbare energie of in de nieuwste efficiente
technieken voor kolencentrales, al dan niet met een mogelijkheid voor ccs?
De levensduur is cruciaal, omdat juist de elektriciteitssector in de komende
decennia een enorme golf aan vervangings- en uitbreidingsinvesteringen te
wachten staat. Veel oude centrales – met name in de oeso-landen – zijn dringend
aan vervanging toe, al in de periode tot 2030. 25 Om aan de groeiende vraag naar
elektriciteit te kunnen voldoen moet het aantal centrales sterk worden uitgebreid.
Volgens het iea gaat het in totaal in een bau-ontwikkeling om meer dan 4800
gw, waarvan 2400 gw in ontwikkelingslanden. Het iea verwacht dat de
toename van de elektriciteitsproductie zal worden ingevuld met 40 procent
aardgas, 4 procent olie, 3 procent kernenergie, 29 procent kolen en 24 procent
hernieuwbare bronnen. Op basis van deze invulling verwacht het iea dat de elektriciteitssector
44 procent van de mondiale co2-emissies zal veroorzaken.
Aangezien al die nieuwe centrales een levensduur hebben tot ver in deze eeuw,
zullen de investeringsbeslissingen een groot stempel drukken op de omvang van
de emissiereductie tot ver in deze eeuw. Voor de vs is berekend dat alleen al de
huidige kapitaalgoederen bij een normaal gebruik zo’n 40 gtc zullen uitstoten
(zie tekstbox 4.5). Bij een bau-scenario in de vs zal rond 2020 tussen 73 en 90
procent van het redelijkerwijs aan de vs toe te kennen emissiebudget tot 2050
zijn opgesoupeerd dan wel vastgelegd in de vorm van kapitaalgoederenvoorraad,
zelfs als er geen enkel kapitaalgoed meer bij zou komen na 2020.
119