Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

7
304
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
Tekstbox 2 Vaak genoemde zondebokken voor ontbossing
Houtsprokkel: bijna 3 miljard mensen zijn voor hun energie daarop aangewezen; sprokkelen leidt
niet tot verdwijning, maar wel tot verarming van bos.
Logging (kap van waardevolle bomen) leidt tot degradatie van het woud, maar is geen directe
oorzaak van ontbossing. De intensiteit is vooral hoog in Zuidoost-Azië. Ontbossing komt eerder
door een gebrek aan vraag naar hout, waardoor men met bosbouw onvoldoende opbrengst kan
realiseren.
Plantages, met name ten behoeve van de papierindustrie. Die spelen juist géén rol in ontbossing.
Integendeel, plantagebouw kan juist bijdragen aan zorgvuldiger bosbeheer, waardoor roofbouw
op bestaande bossen voorkomen wordt.
4 trends in ont- en herbebossing
Al eeuwenlang is een proces van ontbossing door boskap en -branden gaande,
waarbij het hout en de vrijkomende grond voor andere doelen worden gebruikt.
In rijkere landen neemt het bosareaal sinds een jaar of veertig toe, in sommige
landen al veel langer. Maar in ontwikkelingslanden is het proces nog volop
gaande, vooral in Afrika en Zuid-Amerika.
Het verlies aan tropisch woud kan geschat worden op zo’n 0,45-0,7 procent per
jaar (fao). Het proces van ontbossing vertraagt de laatste vijftien jaar enigszins.
In de periode 1990-2000 bedroeg de ontbossing per jaar bruto 0,38 procent van
het totale mondiale bosoppervlak, en netto 0,22 procent (fao 2003). 10 Dat was al
iets minder dan in de periode 1980-1990. Van 2000 tot 2005 was dat significant
gedaald naar 7,34 miljoen hectare per jaar. De netto-ontbossing bedraagt nu
volgens de fao 0,18 procent per jaar (fao 2005).
De meeste ontbossing voltrekt zich in een beperkt aantal landen. Daar ligt het
tempo hoog: er zijn gebieden met een tempo van 2,5 procent of meer per jaar (tot
4% per jaar in delen van het Amazonegebied, 4,7% in Madagaskar, 3,2-5,9% in de
binnenlanden van Sumatra. Brazilië rapporteert een afname van de ontbossing in
het Amazonegebied met 50 procent in het laatste jaar (Roper en Roberts 1999;
fao 2005).
Verwacht mag worden dat in een bau-ontwikkeling de trage, maar gestage daling
van het ontbossingtempo zal doorgaan. In bijna alle ipcc-scenario’s verwacht
men dat er in 2100 mondiaal meer bos zal zijn. De ervaring leert namelijk dat bij
een stijgend inkomen per hoofd er in elk land een moment komt waarbij men
voor laag-productieve landbouw geen bossen meer kapt (Meyer et al. 2003). Zou
de dalende trend zich in een bau-ontwikkeling doorzetten, dan zal in 2050 het
jaarlijks verlies aan bos de helft zijn van nu (Pacala en Socolow 2004). De daarmee
verbonden c-emissie zou dan dalen van de huidige 1,1 gtc per jaar tot 0,5
gton per jaar.