Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

144
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
noten
1 Het ipcc laat bij deze berekening de opslag van koolstof in hout gebruikt als
materiaal buiten beschouwing.
2 De cijfers zijn indicatief omdat onzekerheid bestaat over de omvang en capaciteit
van de sinks. De oceanen hebben nu 30 procent opgeslagen van alle antropogene
emissies co2. Het gevolg is verzuring, hetgeen op den duur het maritieme leven
zal beïnvloeden. Een groot deel van het diepe water is nog niet beïnvloed. Pacala
en Socolow (2004) schatten dat de opname in oceanen kan stijgen tot bijna 4 gtc
per jaar in 2050. Cumulatief zou dit 180 gtc zijn, met een enorme onzekerheid
(+/–72 gtc). Vanaf het moment dat de accumulatie stopt en de atmosferische
concentratie weer stabiel is, verdwijnt geleidelijk uiteindelijk 85-90 procent van
de in de atmosfeer geaccumuleerde co2 door opname in oceanen. Absorptie door
fotosynthese is alleen relevant voor zover co2 een groeibelemmerende factor is.
Bij een hogere temperatuur kan ook meer ontbinding van biomassa en uitdroging
in de tropen tot minder fotosynthese leiden.
3 Onderzoek Hadley Centre (Jones et al. 2005). Het ipcc heeft deze interactie van
klimaatverandering en absorptieprocessen tot nog toe in zijn scenario’s niet
meegenomen, en is dus wat dat betreft wellicht te optimistisch geweest.
4 In bau neemt de concentratie van de obg in de atmosfeer toe tot 180 ppmv co2equivalenten
in 2100 (ipcc). Daar komt bij dat de emissies van methaan – veruit
het belangrijkste deel van obg – slechts voor 60 procent van antropogene
oorsprong is en de rest zich niet of nauwelijks laat reduceren.
In het Hoofdrapport van het CE voor de Tweede Kamer is sprake van 450 ppm
broeikasgassen, dat moet zijn 550 ppm. Vgl. p. 38 en p. 141-42 in het ce-achtergrondrapport.
5 Hoe later de omslag en/of het uiteindelijk evenwichtspunt bereikt wordt, des te
groter zijn de klimaateffecten. Wordt de omslag niet bereikt, dan leidt emissiereductie
slechts tot vertraging in de stijging van de temperatuur en het tempo van
klimaatverandering. Vertraging is niet zinloos: in de loop der jaren wordt emissiereductie
gemakkelijker, in die zin dat men meer kennis en technieken kan
verwachten, en wordt de bbp-groei waarschijnlijk lager.
Wanneer 550 ppmv acceptabel is, zouden tegen 2050 de co2-emissies nog
60 procent boven het peil van 1990 kunnen liggen (een reductie van 10% ten
opzichte van bau). Ook hier moeten de emissies uiteindelijk naar een zeer laag
peil teruggebracht worden. Ook in een bau-scenario worden de emissies per
eenheid bbp gereduceerd, maar de kans is klein dat dit zonder specifiek klimaatbeleid
voldoende is.
6 In de periode 1970-2000 bedroeg de jaarlijkse bbp-groei 3,3 procent; in 1990-
2000 3 procent, mede door ontwikkelingen in het Oostblok. De verwachting van
het iea luidt voor 2002-2030: mondiale bbp-groei 3,2 procent; aanvankelijk
hoger (2002-2010: 3,7%), later geleidelijk afnemend (2,7% in de jaren 2020).
Afname van de jaarlijkse groei in de oeso: 2,9 procent in periode 1971-2002 en
1,8 procent in periode 2020-2030. Verwachting volgens de World Energy, Technology,
and Climate Policy Outlook (weto) (European Union 2003a) voor