Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

ijlage 1: vier fundamentele problemen bij
de afweging tussen aanpassing en
emissiereductie
1 onzekerheid als obstakel voor afweging
De aanpassingskosten worden bepaald door een waarschijnlijkheidsverdeling die
juist bij de kleine kansen slecht gedefinieerd is: de staarten van de theoretische
Gauss-curve gedragen zich vaak anders dan verwacht. Van den Bergh (2004)
merkt op dat veel studies naar aanpassingskosten onvoldoende de mogelijkheid
van extreme gebeurtenissen meewegen, terwijl daar de ultieme rechtvaardiging
voor klimaatbeleid zou liggen. Er is echter voor de zogenoemde extreme gebeurtenissen
weinig kennis over mogelijke causale samenhangen en risico’s, zowel
kwalitatief als kwantitatief. Ze worden voor de komende eeuw niet waarschijnlijk
geacht, maar voor de periode daarna ontbreekt de kennis.
Een tweede bron van onzekerheid is dat zowel de kosten van emissiereductie als
die van aanpassing niet constant zijn in de tijd. Door de lange termijn van het
klimaatprobleem weegt dit extra zwaar. Nieuwe waarderingen, nieuwe inzichten
en nieuwe technologieën veranderen zulke kosten ingrijpend. Bij emissiereductie
is het aannemelijk dat door leer-, innovatie- en schaaleffecten de marginale
reductiekosten zullen afnemen naarmate de kennis en de toepassingsschaal
toenemen. Maar daar staat tegenover dat de kosten toenemen naarmate de vraag
naar emissiereductie groter is, omdat technologieën een begrensd toepassingspotentieel
hebben, zodat bij overschrijding daarvan andere, duurdere technologieën
in het vizier komen (emissiereductieopties behoren vanzelfsprekend in volgorde
van goedkoop naar duur te worden ingezet, al is dat niet altijd het geval; zie
hoofdstuk 4). Uiteindelijk is er dus geen zekerheid over de richting waarin de
kosten zich zullen ontwikkelen. Het saldo kan wel worden beïnvloed door het
gekozen tempo van emissiereductie en is, wanneer kosten worden gerelateerd
aan het bruto binnenlands product (bbp), bovendien afhankelijk van de
welvaartsgroei. Dezelfde kanttekeningen gelden voor de marginale aanpassingskosten:
nieuwe inzichten kunnen de geschatte aanpassingskosten ingrijpend
verhogen of verlagen. Daarbij gaat het niet alleen om technologie, maar ook om
preferenties: andere generaties vinden andere dingen belangrijk.
2 de waardering van emissiereductiebaten en
emissiereductiekosten
Emissiereductiekosten zijn in theorie redelijk gedefinieerd: het kost wat in
termen van welvaart om de emissies te beteugelen, zij het dat de daadwerkelijke
nauwkeurige schatting van die kosten moeilijker is dan de definitie. Wanneer
emissiereductiekosten worden gerelateerd aan het bbp, raken ze los van hun
natuurlijke eenheid (euro’s/co2-equivalenten) en ontstaat de cruciale – en vaak
niet beantwoorde – vraag hoeveel emissiereductie we nodig denken te hebben en
wanneer. Voor de waardering van de kosten maakt het dan verschil of emissiere-
bijlage 1
1
237