Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

voldoende worden beschermd. “Als bossen geen inkomen genereren is er de neiging om de grond
te gaan aanwenden voor andere bestemmingen, en dat [is] meestal veel erger dan selectieve houtkap,
mits daarbij de juiste technieken worden gebruikt.” 11
Plantagebossen
In geval van plantages en versnelde boomgroei is een hoge productiviteit per hectare mogelijk.
Plantages in Brazilië, Chili en Nieuw-Zeeland halen opbrengsten van meer dan 20 kubieke meter
per hectare per jaar. Nu al komt meer dan 20 procent van het primaire hout uit bossen met een
opbrengst van meer dan 7 kubieke meter per hectare per jaar. Bij een mondiale stijging van de
opbrengst met 2 procent per jaar zal de productie tegen 2050 op kunnen lopen tot gemiddeld zo’n
5 kubieke meter per hectare per jaar. Met eucalyptussen in Brazilië en populieren in Brits Colombia
is meer dan 40 kubieke meter per hectare per jaar haalbaar (Ravindrath en Hall 1996). En dan
zijn er ook nog perspectieven van toepassing van biotechnologie in de bosbouw (Victor 2003).
Plantagebossen produceren per hectare 5 tot 100 keer zo veel hout als kan worden bereikt in de
meeste bossen in gematigde zones. “The world’s current industrial wood consumption requirements
could be produced on about 500 million acres of good forestland, an area only about
5 percent of the world’s current forestland.” In Argentinië wordt bijvoorbeeld 60 procent van het
hout geproduceerd in plantages die slechts 2,2 procent van het totale bosareaal in dat land uitmaken.
Plantagebossen maken deel uit van het bosareaal12 en zijn geen oorzaak van ontbossing.
Integendeel: ten eerste zijn de meeste plantages gevestigd op andere grond dan bosgrond: op
kapvlaktes die braak lagen of op bosgrond die door onduurzame vormen van logging erg beschadigd
was. Het komt niet vaak voor dat natuurbos is gekapt om plantages te kunnen vestigen. En
ten tweede: ze verminderen de druk op de rest van de bossen.
De oppervlakte aan plantagebos neemt toe met gemiddeld 3,1 miljoen hectare per jaar, de helft
door aanplant van nieuw bos; de helft door vervanging van natuurlijk bos. In de oeso betreft het 1
procent van het bosareaal. Bij het huidige tempo van plantagevestiging zou in 2050 de helft van de
houtvraag vanuit plantages bediend kunnen worden en de rest uit het uitdunnen van ‘natuurlijke’
bossen en dergelijke (logging). Dan zou de vraag naar bosareaal kunnen afnemen tot slechts 12
procent van alle bossen. Men werkt vooral met snel groeiende boomsoorten. De opbrengst van
plantages wordt gebruikt als constructiemateraal en voor de papierindustrie, maar kan ook benut
worden voor bio-energie. Zo wordt dit type bos een hulpbron waarbij men de natuur laat werken
om energie beschikbaar te krijgen (vgl. molens), zodat de afhankelijkheid van ‘fossiele energie’
minder wordt.
Pakt men herbebossing en plantages goed aan – waaronder recycling van nutriënten door het
benutten van de as13 en duurzame methoden van verbouw –, dan treedt bodemherstel op, neemt
het waterbufferend vermogen van de bodem toe en wordt erosie tegengegaan. Ook wordt werkgelegenheid
in landelijke gebieden bevorderd (de werkgelegenheid in bosplantages is vele malen
hoger dan die bij veeboeren).
Biomassa kan dus een grote bijdrage leveren aan de toekomstige mondiale energievoorziening
en daarmee aan mitigatie. Het mitigatiepotentieel wordt bepaald
door de voor energie bruikbare opbrengst per hectare (na aftrek van de fossiele
energie die in het voor- en natraject moet worden ingezet, hetgeen vooral bij de
bijlage 5
5
281