Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

22
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
hogere temperatuur en indirect door de gevolgen van die hogere temperatuur
voor bijvoorbeeld het zeeniveau. Er bestaat weliswaar globale consensus over de
structuur van de keten, maar het gedrag van elk van de schakels blijft (in hoge
mate) ongewis. De lange termijn doet de bovengenoemde onzekerheden cumuleren.
Groeivoeten spelen een doorslaggevende rol. Dat maakt de keuze van deze
modelparameters uitermate gevoelig. Onder schijnbaar neutrale modelparameters
kunnen zeer specifieke opvattingen van onderzoekers en/of beleidsmakers
schuilgaan, met name daar waar het om de niet-fysische processen gaat.
(4) Uiteenlopende belangen
De gevolgen van klimaatverandering lopen regionaal sterk uiteen, waardoor de
belangen van landen verschillen. Ook de uitgangsposities van landen verschillen
sterk. Emissie is sterk verbonden met energiegebruik en bijgevolg heeft de energiestructuur
een grote invloed op de mogelijkheden om emissies te beperken. De
energievoorziening hoort tot de meest vitale belangen van landen. Klimaatbeleid
dat onvoldoende rekening houdt met de uiteenlopende belangen van aanpassingsvermogen
en energiezekerheid zal slechts uiterst moeizaam internationaal
draagvlak verwerven of daarin zelfs niet slagen.
(5) Vermenging van probleemoplossing en lastenverdeling
Ten slotte spelen bij het klimaatprobleem zowel technisch-inhoudelijke vragen
als verdelingsvragen. Bij de technisch-inhoudelijke vragen is vooral een rol
weggelegd voor probleemoplossers, die het probleem analyseren en die nagaan
wat de meest kosteneffectieve oplossingen zijn. Bij de verdelingsvragen bepalen
onderhandelaars het spel. Zij zoeken naar een aanvaardbare verdeling van de
lasten over de partijen en naar de benodigde institutionele structuren. Scharpf
(1997) wijst erop dat deze vragen voor een effectieve probleemoplossing in
verschillende fasen moeten worden beantwoord. Als de scheiding in fasen onvoldoende
is, bestaat het risico dat onderhandelaars een niet-adequate probleemdefinitie
of een suboptimale probleemoplossing omarmen of dat probleemoplossers
zich de rol van onderhandelaar aanmeten door vooral hun persoonlijke voorkeuren
wetenschappelijk te onderbouwen.
1.1.2 belangrijke variabelen
Het klimaatprobleem is op langere termijn in hoofdzaak een met energiegebruik
verbonden kooldioxideprobleem (co2), al zijn zeker op kortere termijn andere
broeikasgassen zoals methaan niet verwaarloosbaar. Volgens het Internationaal
Energie Agentschap bedroeg in 2001 de co2-uitstoot per hoofd van de bevolking
gemiddeld over de wereld 3,9 ton per jaar. Maar de landenverschillen zijn groot.
Ontwikkelde landen hebben een uitstoot van 11 ton per capita en de Verenigde
Staten (vs) zelfs 19 ton. Arme landen blijven momenteel beneden 1 ton per capita.
Het broeikaseffect is op twee manieren met welvaart verbonden. Aan de ene kant
leidt welvaartsgroei tot meer energiegebruik en daarmee tot een groter broeikasprobleem.
Anderzijds leidt welvaart tot een betere verhouding tussen bruto