Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

166
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
5.3.2 de positie van de verenigde staten
Hierna komen achtereenvolgens de structurele kenmerken van de vs-economie,
de houding tegenover milieuproblemen en het feitelijke klimaatbeleid aan de
orde. In deze korte paragraaf kan geen recht worden gedaan aan de complexiteit
van de casusbeschrijving. Voor een uitgebreidere behandeling wordt de lezer
verwezen naar bijlage 9.
Structurele kenmerken van de Amerikaanse economie
Uit tabel 5.1 blijkt dat de structuur van de vs-economie beduidend afwijkt van die
van Europa. De helft van de elektriciteitsproductie loopt op kolen; een vijfde op
kernenergie. Het vervoer gebruikt veel olie en er is een groot landbouw- en
bosareaal. Dat laatste biedt mogelijkheden voor verdere bebossing en bevordering
van biomassa.
De vs hebben grote en gemakkelijk te delven kolenvoorraden voor misschien wel
tweehonderd jaar. Energiezekerheid en de prijzen van olie en gas maken exploitatie
nagenoeg onontkoombaar. Tegen de lokale milieubelasting van kolen (vooral
so2) zijn tal van maatregelen genomen. De vraag is of dat ook voor co2 kan. De
kosten van de toepassing van ccs liggen veel lager voor nieuwe dan voor
bestaande centrales. ccs zal dus waarschijnlijk hoogstens geleidelijk worden
toegepast, en alleen indien de concurrentiepositie niet of nauwelijks wordt
aangetast.
Het aantal kerncentrales neemt niet meer toe sinds bijna 25 jaar. Ook in de vs zijn
de enorme kapitaalsinvesteringen het belangrijkste struikelblok voor private
toetreding tot de markt. Daarnaast lijkt de prijs per kWh nog steeds niet concurrerend
vergeleken met kolen- en gasinstallaties, maar de hoge olieprijs kan kernenergie
wel concurrerend maken. De vs hebben beperkte voorraden uranium,
maar daarvan is wel een goed gespreid aanbod in de wereld.
De vs hebben een auto-economie. De vervoerssector consumeert meer energie
dan de industrie en de groei is er hoger. De consumptie groeit tot 2030 met 1,3
procent per jaar. Daar komt bij dat de uitgangspositie van de vs beduidend
ongunstiger is dan die van bijvoorbeeld Europa of Japan, door een hoog brandstofverbruik
en weinig openbaar vervoer. Dat laatste maakt het moeilijk draagvlak
te vinden voor een prijsbeleid om het verbruik terug te dringen. Tot nu toe
zijn de kosten voor consumenten verborgen gehouden door regulering onder de
noemer van (geforceerde) technologische vooruitgang.
Energiezekerheid heeft voor supermacht vs een zeer hoge prioriteit, maar dit
doel staat onder grote druk. Volgens het iea zal de externe energieafhankelijkheid
groeien van 14 procent in 2002 naar 27 procent in 2030. Tot welke beleidsreactie
dit op lange termijn zal leiden, is nog onduidelijk. De kortetermijnreactie na
orkaan Katrina en de naweeën ervan (in de olie-industrie) duiden op grote gevoeligheid.
Niettemin is het contrast met de Europa frappant: in 2030 is hier de