Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

De Commissie van Advies inzake de Waterstaatwetgeving heeft onlangs het verzoek gekregen om de bruikbaarheid van het wettelijk instrumentarium voor grootschalige ruimtelijke ingrepen in relatie tot de verwachte afvoer van de grote rivieren te beoordelen. Volgens de commissie is het niet noodzakelijk nieuwe wetgeving te ontwikkelen op het gebied van de waterstaat. Naar de mening van de commissie kan de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (wro) op termijn doeltreffend zijn voor het realiseren van vrijwaringzones, bufferzones en natte reserveringen (Van Buuren en Laninga-Busch 2005). De commissie beveelt aan om, in plaats van een nieuwe wet voor te bereiden, gebruik te maken van dit toekomstige wro-instrumentarium. De nieuwe wet biedt de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (vrom) de mogelijkheid regels te geven voor de opstelling van bestemmingsplannen. Deze algemene regels hebben voor burgers een bindende werking. Ook kan gemeenten opgedragen worden een bestemmingsplan vast te stellen. Tevens wordt de mogelijkheid voor het opstellen van rijksbestemmingsplannen geschapen. Hiermee zouden rechtstreeks natte ruimtelijke reserveringen gemaakt kunnen worden. Al met al vergroot de nieuwe wet de mogelijkheden voor het rijk om eigen doelstellingen op ruimtelijk gebied te verwezenlijken. Een vereiste zal wel zijn dat de minister van Verkeer en Waterstaat overeenstemming bereikt met zijn collega van vrom. In het kader van een planstudie om de veiligheid van de grote rivieren uiterlijk in 2015 in overeenstemming te brengen met de wettelijk vereiste norm (bij een maatgevende afvoer van 16.000 kubieke meter per seconde in Lobith en 3800 kubieke meter per seconde in Borgharen) is overigens wel een door het kabinet te nemen planologische kernbeslissing in voorbereiding. Een tweede doelstelling van deze planstudie is om de ruimtelijke kwaliteit in het rivierengebied te vergroten. In het kader van de planologische kernbeslissing waarvan de looptijd bij aanvang op vijf jaar is geschat, kunnen een aantal concrete beleidsbeslissingen worden genomen. 3.4.2 het maatschappelijke draagvlak aanpassing aan een veranderend klimaat Ruimtelijke ordening die tot verstedelijking leidt, is zo goed als onomkeerbaar. Vanwege de hoge kosten van ontstedelijking zal een ‘rode’ bestemming niet gemakkelijk te veranderen zijn in een ‘groene’ bestemming of in het geval van de waterhuishouding in een ‘blauwe’ bestemming. Ruimtelijke ordening brengt dus bij uitstek langetermijngevolgen met zich mee. De vraag is nu of de waterhuishouding dominant kan zijn voor het ruimtegebruik. Zwart-wit gesteld: kan rood blauw volgen of moet blauw rood volgen? In de lagenbenadering die sinds enige tijd opgeld doet in kringen van de ruimtelijke ordening wordt eraan herinnerd dat de occupatiepatronen vanouds toch eerder door de fysisch-geografische kaart van Nederland gestuurd zijn – het watersysteem, de bodemtypologie en het landschap – dan door generieke concepten zoals concentratie of spreiding. In de praktijk van de ruimtelijke ordening lijkt men dit vergeten te zijn, gezien het feit dat de diepste polders worden volgebouwd en de uiterwaarden worden geannexeerd voor verstedelijking. Institutioneel heeft de nationale waterhuishouding de posi- 89
90 klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme tie om de ruimtelijke ordening naar haar noden te doen schikken. De Nota Waterhuishouding moet immers doorklinken in de provinciale plannen voor de waterhuishouding en in het streekplan. Die verhouding lijkt functioneel. De nieuwe Wet ruimtelijke ordening zal deze verhouding nog versterken. In het verleden is het belang van een veilige waterhuishouding echter ondergeschikt geraakt aan andere belangen, ruimtelijk en ook financieel van aard. Het belang van een veilige waterhuishouding bleek maatschappelijk en bestuurlijk niet sterk verankerd te zijn. In de voorbereiding van het planologische kernbesluit Ruimte voor de rivier is de spanning tussen de verschillende bestuurslagen zichtbaar. Op provinciaal en lokaal niveau tellen de agrarische belangen en de belangen van woningbouw zwaarder dan op rijksniveau. De zogenoemde interactieve besluitvorming leidt ertoe dat de belangen die vanuit het rijk worden ingebracht, tegen provinciale en lokale belangen worden afgewogen. Die afweging is op zichzelf niet fout, maar bij zaken van nationaal belang moet dit vooral resulteren in een betere inpassing in de lokale context en niet in een afzwakking van nationale doelen. In de onderhandeling tussen het rijk en de provincies wordt gebruikgemaakt van de vrijheidsgraden die er voor de realisering van een hoger veiligheidsniveau ten aanzien van overstroming bestaan. Het is daarbij de vraag hoe groot die vrijheidsgraden zijn. Het is bijvoorbeeld opmerkelijk dat in ruil voor compenserende maatregelen op bepaalde plaatsen de bestemming van de winterbeddingen van de grote rivieren voor afvoer tijdens hoge waterstanden veranderd kan worden in een bestemming voor woningbouw. Daarmee lijkt een beroep te worden gedaan op de ‘nee tenzij’clausule uit de Beleidslijn Ruimte voor de rivier uit 1996. Deze Beleidslijn verbindt nieuwe activiteiten in de winterbedding van de grote rivieren aan een strikt toetsingskader. Voor maatregelen ten behoeve van de overstromingsveiligheid is draagvlak nodig. In het geval van de onder de verantwoordelijkheid van het rijk vallende grote rivieren geldt dat niet alleen voor het draagvlak onder lokale bestuurders, maar betreft het ook het draagvlak onder de plaatselijke bevolking. Hufen (1998) stelt dat het ontbrekende draagvlak onder de bevolking een belangrijke factor is geweest voor een stagnerend bestuur, hetgeen geleid heeft tot afzwakking en uitstel van de oorspronkelijke plannen om de grote rivieren op een veiligheidsniveau met een catastrofekans van 1/3000 te brengen. Het geheugen van het publiek voor grote rampen zoals de watersnoodramp van 1953 is betrekkelijk kort. De perceptie van de veiligheid was ten tijde van de wateroverlast van 1995 en 1997 veel hoger dan de feitelijke veiligheidssituatie, waarvan de catastrofekans in de orde van 1/100 lag. De vorming van deze valse perceptie is hand in hand gegaan met blijken van waardering voor de cultuurhistorische waarden van het rivierengebied. Het was duidelijk dat om de oorspronkelijke plannen te realiseren forse ingrepen noodzakelijk waren die deze waarden zouden aantasten. Na de wateroverlast van 1995 en 1997 is het maatschappelijk draagvlak voor maatregelen sterk vergroot. Hufen speculeert echter op de mogelijkheid dat dit draagvlak snel weer zal afkalven.
Page 1 and 2:
Klimaatstrategie - W E T E N S C H
Page 3 and 4:
De Wetenschappelijke Raad voor het
Page 5:
Omslagfoto: © Corbis Omslagontwerp
Page 9 and 10:
8 klimaatstrategie - tussen ambitie
Page 11 and 12:
10 klimaatstrategie - tussen ambiti
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40: 38 klimaatstrategie - tussen ambiti
Page 89: 88 klimaatstrategie - tussen ambiti
Page 101 and 102: 100 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 141 and 142:
140 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235:
Page 239 and 240:
1 238 klimaatstrategie - tussen amb
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
10 332 klimaatstrategie - tussen am
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
show all

Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?