Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

internationale coördinatie van klimaatbeleid
plafonds die arme landen zouden aangaan bewust ruim zijn gekozen, en daarmee
die van rijke landen bewust krap, ontstaat in wezen een ji-variant die aanvankelijk
de kosten van mitigatie afschuift naar de kopers van emissierechten. Immers,
arme landen zullen hun overtollige rechten verkopen aan kopers uit oesolanden
die aanvankelijk te weinig emissierechten bezitten. Bij investering van
deze opbrengsten in bijvoorbeeld moderne krachtcentrales wordt het mogelijk
het ontwikkelings- en groeipad van arme landen te combineren met versnelde
mitigatie.
Op lange termijn is kosteneffectiviteit veel ingewikkelder, want dan behelst het
tevens de intertemporele keuze tussen innovatie (nieuwe (doorbraak)technologieën
in oeso-landen) en diffusie (bestaande technologieën in armere landen).
Tevens wordt kosteneffectiviteit krachtig gediend door het afstemmen van
klimaatbeleid op investeringscycli in de energiesector, in het licht van de lange
levensduur van centrales.
Billijkheid
Billijkheid verwijst naar een als rechtvaardig ervaren verdeling van lusten en
lasten, verantwoordelijkheden en draagkracht. Artikel 3.1 van de unfccc, dat
spreekt over common but differentiated responsibilities, speelt hierbij een
(wellicht te) grote rol. 1 Billijkheid heeft tot nu toe in de unfccc tot rigide posities
geleid, omdat de ontwikkelingslanden halverwege de jaren negentig koste
wat het kost wilden vermijden dat zij zouden meebetalen aan de oeso-lasten uit
het verleden. 2 Inmiddels is duidelijk dat de cumulatieve emissies van niet-oesolanden
die van oeso-landen snel zullen inhalen. Hanteert men stroomgrootheden
en wordt methaan meegenomen, dan is de jaarlijkse netto-ghg-uitstoot van
arme landen en oeso-landen momenteel nagenoeg gelijk (zie hoofdstuk 4). Dat
laat zien dat er veel middelen zijn om het billijkheidscriterium te plooien. Ook in
de relatie tussen de eu en de vs zorgt billijkheid voor wrevel, aangezien het rijkste
oeso-land dat ook nog eens de grootste vervuiler is, weigert zich te committeren
aan al te strikte ombuigingen. Billijkheid heeft een sterke binnenlandse
component: het resultaat van internationale onderhandelingen – waarin billijkheid
het vaak aflegt tegen machtsverschillen – moet binnenlands als ‘billijk’
kunnen worden uitgelegd ter legitimatie van de latere kosten van beleid.
Flexibiliteit
Flexibiliteit is noodzakelijk in het licht van de toenemende kennis over het
klimaat en over de technologische mogelijkheden, maar beperkt de stringentheid
van langetermijnafspraken en schept zo onduidelijkheid over toekomstige
verplichtingen. Het is van belang dat, ingeval juridisch instrumentarium wordt
aangewend, sunset-clausules (regels die na een periode wetskracht verliezen,
tenzij ze met een nieuw besluit worden verlengd) worden gebruikt en veranderingen
mogelijk blijven zonder dat de stabiliteit en korteretermijnverplichtingen
daardoor ondermijnd worden. Vooral in wereldverband is dit buitengewoon
lastig, omdat de grens tussen flexibiliteit en het zich onttrekken aan harde
verplichtingen onduidelijk is.
157