Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

138
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
ontwikkeling in aanvoerketens over grote afstanden kan de concurrentiekracht
van bio-energie verder verhogen (Faaij 2005). Het aandeel van biomassa in het
doorgroeiend mondiaal primair energiegebruik kan de komende decennia geleidelijk
oplopen van de huidige 11 procent tot 20 à 30 procent. Zou het aandeel
uitkomen op 20 procent, en zou die extra toename van 9 procent geheel ten koste
gaan van fossiele energie, dan zou het aandeel van fossiele energie dalen van 82
procent in een bau-ontwikkeling (met een koolstofemissie in 2050 van 14 gtc)
naar 73 procent, met een koolstofemissie van 12,1 gtc. Dit levert de 1,9 gtc op in
tabel 4.7.
Een dergelijk potentieel tot 2050 maakt dat deze emissiereductieroute in principe
een relevante bijdrage aan de energiezekerheid kan leveren, en samen met de
combinatie van fossiele energie en ccs de ruggengraat zou kunnen gaan vormen
van een nieuw energiesysteem met veel meer energiezekerheid, relatief lage
kosten en lage co2-emissie.
De relevantie voor ontwikkelingslanden kan groot zijn. Plantages worden vooral
in de tropen belangrijk, omdat de opbrengst veel hoger is dan van gewone
bossen. Daar komt bij dat grote delen in de tropen niet geschikt zijn voor landbouw,
maar wel voor bos (Faaij 2005). Biomassa biedt ontwikkelingslanden
perspectief op (a) minder afhankelijkheid van import van fossiele brandstof, (b)
export van biobenzine en biodiesel, (c) zicht op kleinschalige vormen van energievoorziening
en (d) economische impulsen op het platteland.
De combinatie van biomassa en ccs biedt de mogelijkheid desgewenst in de
toekomst co2 aan de atmosfeer te onttrekken. Hoewel dat vooralsnog duur is,
biedt deze optie van de technologie risicoreductie. Cruciaal voor de toepassing
van bio-energie is voldoende groei van de voedselproductiviteit.
ccs
ccs (Carbon Capture and Storage) kan qua potentieel al in de eerste helft van de
21ste eeuw een belangrijke rol spelen. Omdat ccs hoofdzakelijk toepasbaar is in
de elektriciteitssector is het maximumpotentieel in 2050 4 à 5 gtc. Maar dat
maximum zal niet gehaald worden, want daarvoor zouden alle fossiele centrales
in 2050 moeten zijn toegerust met ccs, en dat lukt uiteraard niet op zo’n korte
termijn. Volgens het iea zou in 2030 met ccs een emissiereductie van ongeveer
1,2 gtc per jaar, en in 2050 2,1 gtc per jaar realiseerbaar zijn. Daardoor zou ccs
een aandeel van 25 à 30 procent kunnen hebben in de beoogde halvering van de
emissies ten opzichte van een bau-scenario. De piek van de toepassing zou
vallen in de tweede helft van deze eeuw. Daarna lijkt de beurt aan koolstofneutrale
alternatieven. Gerekend over de gehele periode tot 2100 zou 30 à 40 procent
van alle emissiereductie ten opzichte van een bau-ontwikkeling via ccs gerealiseerd
kunnen worden (Dooley 2004; iea 2004b).
Dit perspectief is gebaseerd op een start met ccs rond 2020. Daartoe zouden
vanaf heden bij het bouwen van centrales zo veel mogelijk voorzieningen getrof