Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

64
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
hoeveelheid ghg’s in de atmosfeer een voorraadgrootheid is die ooit moet stabiliseren,
maakt evenwicht van uitstoot en opname op langere termijn noodzakelijk
voor een duurzame ontwikkeling. Gegeven de onzekerheid zou het beleid
niet gericht moeten zijn op optimaliteit, maar meer op robuustheid (Popper et al.
2005). Een robuuste strategie is erop gericht succesvol te zijn in een uiteenlopende
variatie van mogelijke scenario’s.
Het beleid tot nu toe is niet effectief te noemen. Mondiaal stelt het Kyoto-protocol
slechts beperkte doelen en dan nog alleen voor ontwikkelde landen die al een
relatief co2-efficiënte economie hebben. De eu heeft in 1996 vastgesteld dat de
klimaatverandering in de komende eeuw beperkt moet blijven tot 2 °C ten
opzichte van het pre-industriële niveau. In 2005 is dit standpunt herbevestigd,
maar er is tevens vastgesteld dat de reductiedoelen moeten worden bezien op
realiseerbaarheid met inachtneming van het kosten-batenaspect. De eu heeft een
uitgewerkt emissiehandelssysteem, dat onder Kyoto echter meer trade dan cap
biedt, zij het dat de co2-prijs inmiddels rond 20 à 25 euro per ton ligt. Daarnaast
voert de eu specifiek beleid op diverse gebieden. Er is geen heldere taak- en
competentieverdeling tussen het niveau van de eu en dat van de lidstaten.
Nederland heeft bij het klimaatbeleid een voortrekkersrol gespeeld, maar dat wil
niet zeggen dat altijd effectief beleid is gevoerd. Beleidsactivisme heeft geleid tot
versplintering en veelvuldige koerswijzigingen. Het potentieel voor effectief
binnenlands klimaatbeleid lijkt zeer beperkt.
Klimaatverandering is een lastig probleem. Op korte termijn moet het beleid een
tussenweg vinden tussen te weinig actie voor een probleem dat tegenvalt of te
veel actie voor een probleem dat in de toekomst kleiner of anders blijkt te zijn dan
nu wordt ingeschat. Het is belangrijker opties open te houden dan nu al een
volledige route uit te stippelen. Dat het tot nu toe gevoerde beleid hooguit als een
eerste begin kan worden opgevat, heeft dus ook voordelen: in het licht van de
genoemde afwegingsproblemen zijn nog geen echt foute keuzen gemaakt – wat
niet wil zeggen dat de keuzen binnen het tot nu toe bestede budget de meest
doelmatige waren. De meeste opties lijken te worden opengehouden wanneer
gekozen wordt voor een relatief strikt emissiereductiebeleid, dat zijn effecten
heeft op een zo kort mogelijke termijn en dat tevens is gebonden aan een uitgavenplafond.
De volgende hoofdstukken zullen nadere invulling geven aan een
zowel robuust als effectief beleid.