Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

Tekstbox 1 De kennelijke relevantie van absorptie van koolstof op het land
De historische bijdrage is groot
Rond 1700 was van het mondiale bosareaal 7 procent verloren gegaan. Sindsdien is het mondiale
bosareaal met zo’n 15-18 procent gereduceerd, aldus het overzicht van Williams (2000). 3 Die
ontbossing heeft, sinds 1850 tot 2000, naar schatting een bijdrage aan de toename van co2 in de
atmosfeer gehad van 45 procent.
Een rekenvoorbeeld
De jaarlijkse absorptie van koolstof op het land is mondiaal 60 gton per jaar (bij een totaal reservoir
van 600 gton in vegetatie en 1600 in de bodem). Indien dat verhoogd zou kunnen worden
(door herbebossing/verdichten van bos, andere landbouwpraktijken, 4 en door gebruik van hout
in duurzame producten en voor bio-energie) met 2 procent per jaar, dan betekent dat een extra
jaarlijkse opname van 1,2 gton. Dat is 35 procent van de hoeveelheid koolstof die nu jaarlijks in de
atmosfeer accumuleert. Om via fossiele emissiereductie een gelijk effect te bereiken, zou het
mondiale emissieniveau maar liefst 35 procent lager moeten komen te liggen. 5
Een voorbeeld uit de praktijk
Volgens een recent onderzoek (Cicero) wordt in Noorwegen rond 40 procent van de broeikasemissies
gecompenseerd door extra bomen, vooral dankzij veranderingen in bosbouwpraktijken,
maar ook door omzetting van grasland in bos en extra aangroei dankzij de klimaatverandering zelf
(slechts een klein deel hiervan valt onder de regels van Kyoto).
3 achtergronden van ontbossing
Zeker twee derde van alle ontbossing is toe te schrijven aan het omzetten van
bos- in landbouwgrond. Veruit dominant daarbij is slash-and-burn door de
armste boeren 6 – die hoofdzakelijk subsistentielandbouw bedrijven en de velden
vaak al na 2-3 jaar weer moeten opgeven, waardoor er steeds weer nieuw areaal
nodig is (Roper en Roberts 1999; fao 2003). De fao schat het belang daarvan op
zo’n 90 procent. De belangrijkste andere factoren zijn de omzetting van bosgrond
in grond voor commerciële landbouw: suiker, palmolie, rubber, koffie, cacao,
bananen, citrusvruchten (Roper en Roberts 1999). Zo is in Indonesië het areaal
aan palmolieplantages enorm gestegen in de laatste vijftien jaar. De belangrijkste
drijfkracht achter de groei van hout- en/of landbouw of – in Latijns-Amerika –
veeteelt was de groei van de nationale markt, en niet of nauwelijks de wereldmarkt;
7 met uitzondering van Brazilië – daar zou sinds eind jaren negentig een
sterke stijging van de vleesexport een belangrijke rol spelen. In Afrika is grazend
vee in gebieden met droge bossen en savannen een belangrijke factor. Ook speelt
oprukkende verstedelijking een rol; niet-duurzame houtkap om aan hout te
komen; waterkracht; mijnbouw en oliewinning; en bosbranden 8 (Roper en
Roberts 1999; Brown et al., Malhi, Meir, Brown 2002). 9
bijlage 7
7
303