Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

198
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
ondersteunt. Tegelijk bepleit de raad een ambitieus klimaatbeleid. Het ambitieloos
afwachten tot andere landen leiderschap vertonen, strookt noch met het
Nederlandse langetermijnbelang, noch met de evidente voorkeuren van de
Nederlandse bevolking. Zo’n houding grijpt ook niet de potentie en kansen aan
die het voor Nederland en de eu mogelijk maken de effectiviteit van de wereldwijde
klimaatstrategie te verhogen.
De raad is bezorgd over zowel de effectiviteit als de efficiëntie van het Nederlandse
klimaatbeleid. Beleid moet effectief zijn, in de zin dat de 2 °C-doelstelling
wordt bereikt. Ook moet het efficiënt zijn, in de zin dat dit doel met zo gering
mogelijke kosten worden gehaald (zie paragraaf 5.2.3). Bovendien dient klimaatbeleid
‘robuust’ te zijn, gezien de enorme onzekerheden: de strategie moet zo veel
mogelijk anticiperen op uiteenlopende scenario’s (hoofdstuk 2).
Kijkt men naar klimaatbeleid in het licht van allerlei andere belangrijke maatschappelijke
doelen (zoals gezondheidszorg, onderwijs, minder armoede in de
wereld en energiezekerheid), dan wordt het lastiger. Dit dwingt tot afwegingen
tussen, zeg, het aanwenden van een euro nu of over tien jaar voor onderwijs in
arme landen en besteding van diezelfde euro aan klimaatbeleid. Deze afweging
van wenselijke klimaatdoelen tegen andere wenselijke doelen in de tijd en voor
de wereld, niet Nederland alleen, is problematisch door de grote onzekerheden
over de gevolgen van klimaatverandering en over de effectiviteit van handelingsopties.
Er zullen keuzen moeten worden gemaakt: die onzekerheden moeten, hoe
onbekend ook, worden afgewogen. Het voorzorgsbeginsel kan die afweging niet
vervangen. Anders gezegd, het zou getuigen van een tunnelvisie indien men de
ambities en inspanningen omtrent klimaatbeleid niet in deze brede maatschappelijke
context zou plaatsen.
Klimaatbeleid kan alleen effectief zijn indien het is ingebed in een mondiale strategie
voor een lange termijn van zeker twee generaties. Door het eu- en Nederlands
beleid alleen te schikken naar eigen preferenties, eigen tijdpaden en eigen
belangen wordt het ineffectief en zal het de kosten opjagen. Bovendien is
klimaatbeleid niet synoniem met emissievermindering. Het gaat om de combinatie
van aanpassing, emissiereductie en wereldwijde coördinatie en hun onderlinge
samenhang op langere termijn. Naar het oordeel van de raad voldoet het
huidige klimaatbeleid van de eu, en Nederland daarbinnen, niet aan de hier
genoemde criteria. Daardoor wordt de legitimiteit ervan vroeger of later ondergraven
en kunnen de kosten enorm oplopen zonder dat de feitelijke baten dit
rechtvaardigen.
In dit slothoofdstuk zet de raad een klimaatstrategie uiteen waarin effectiviteit en
efficiëntie vooropstaan. Daarmee wil de raad koers geven aan het beleid dat al wel
bezig is oude, ineffectieve benaderingen los te laten, maar dat nog onvoldoende
nieuwe richting heeft. Garanties kunnen niet worden gegeven. Dat kan niet,
omdat zovele spelers over een zeer lange termijn het resultaat mede bepalen,
omdat uiteindelijk nog nadere technologische vooruitgang vereist zal zijn en
omdat er nog steeds grote onzekerheden omtrent het klimaat bestaan. Dit