Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

68
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
(Nederlands of Europees) beleid om zulke lasten eerlijk te verdelen, vraagt om
een zekere internationale coördinatie.
Dit hoofdstuk is als volgt opgebouwd. In paragraaf 3.2 worden zowel de mondiale
als de Nederlandse aanpassingsagenda’s geïnventariseerd vanuit het oogpunt van
beleidsrelevantie. Er wordt slechts in beperkte mate aandacht besteed aan mondiale
aanpassingsproblemen, omdat de directe beleidsrelevantie daarvan voor
Nederland, zoals hiervoor is gesteld, beperkt is. Uit de inventarisatie zal blijken dat
het beleidsrelevante aanpassingsprobleem vooral betrekking heeft op de waterhuishouding.
Maatregelen voor aanpassing van de waterhuishouding zullen
beslag leggen op de schaarse ruimte (paragraaf 3.3). In dat opzicht vinden er afwegingen
plaats met andere ruimtelijke functies. Het kader waarin deze afwegingen
plaatsvinden is de ruimtelijke ordening. In dit hoofdstuk zal duidelijk worden dat
gedurende de afgelopen decennia een achterstand is ontstaan in de bescherming
tegen wateroverlast. Lokale belangen en voorkeuren voor behoud van landschappelijke
en cultuurhistorische waarden (op korte termijn) resulteren in weerstand
tegen dijkverzwaring. Het is de vraag of de ruimtelijke ordening voldoende toegerust
is om de beoogde afwegingen verantwoord te maken. Er is dus naast een
technisch probleem ook een bestuurlijk probleem. Daarover handelt paragraaf 3.4.
Relevante vragen zijn of de afwegingen op het juiste niveau worden gemaakt en
of de daaruit voortvloeiende besluiten ook daadwerkelijk kunnen worden uitgevoerd.
Daarnaast is er een regionaal afstemmingsprobleem voor zover het de grote
rivieren betreft. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een conclusie (paragraaf 3.5).
3.2 de beleidsagenda voor aanpassing
In Nederland denken wij bij aanpassing aan klimaatverandering vooral aan de
zeespiegelstijging en aan het water dat bij Lobith ons land instroomt. Maar de
wereld houdt niet op bij Lobith. Ook internationaal is aanpassing aan een veranderend
klimaat belangrijk, omdat het mogelijk onderlopen van de Seychellen of
het verdwijnen van ijsberen in de poolgebieden ook Nederland aangaat. In deze
paragraaf wordt een overzicht gegeven van de mogelijke problemen die mondiaal
het gevolg zijn van klimaatverandering. Het mondiale aanpassingsvermogen
laten we in dit hoofdstuk echter buiten beschouwing. De behandeling hiervan
komt in het coördinatiehoofdstuk (hoofdstuk 5) aan de orde.
Mondiale gevolgen van klimaatverandering
De gevolgen van klimaatverandering zijn waarschijnlijk groter naarmate de
temperatuur mondiaal meer stijgt. Verwacht wordt dat de gevolgen van klimaatverandering
regionaal zullen verschillen. Hitz en Smith (2004) brengen de resultaten
van een groot aantal studies naar klimaatverandering in kaart. Deze studies
beslaan de aandachtsvelden kustgebieden, landbouw, zoetwatervoorraden,
gezondheid, energie, natuur, bosbouw, biodiversiteit en zeeleven. Zonder te
willen beweren dat er geen andere keuze van aandachtsvelden mogelijk zou zijn
geweest, kan gesteld worden dat hiermee een poging gedaan is om de gevolgen
van klimaatverandering breed in kaart te brengen.