Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

een nederlandse en europese klimaatstrategie sommige plaatsen uiteindelijk algehele emigratie onvermijdelijk wordt. Vandaar dat men aanpassing niet in alle gevallen uitsluitend lokaal kan bezien. De wereldgemeenschap kan het aanpassingsvermogen van arme landen versterken of aanvullen en zal, vroeg of laat, zich voldoende gelegen moeten laten liggen aan kwetsbaarheden die existentieel of ontwrichtend zijn voor hele gebieden of volkeren. Naar de huidige kennis zullen die kwetsbaarheden bij een temperatuurstijging tot circa 2 °C waarschijnlijk gering in aantal en omvang zijn, maar daarom niet minder bedreigend voor de desbetreffende zones. Nederland dient op mondiaal niveau te helpen het aanpassingsvermogen van kwetsbare ontwikkelingslanden en vlakke eilanden te versterken. De recente Conference of Parties (cop-11) in het verband van de unfccc in Montreal heeft deze behoeften terecht benadrukt. Nederland kan – naast financiële overdrachten op multilateraal niveau – zich in bilaterale overeenkomsten concentreren op concrete projecten op terreinen waar het een wereldwijde reputatie heeft, zoals waterbouw. De komende eeuw kan Nederland zich in redelijke mate aanpassen aan de te verwachten klimaatverandering. Voor Nederland staat de waterhuishouding centraal; deze verdient in relatie tot de overstromingsveiligheid hoge prioriteit. Daarnaast is ook aandacht voor natuurwaarden en ecologie op zijn plaats. Klimaatverandering brengt voor het landelijke gebied niet alleen bedreigingen met zich mee. Er zijn ook kansen en voor een deel zijn die kansen in het kielzog van te treffen maatregelen te scheppen. Tussen overstromingsveiligheid en woningbouw of natuurbouw bestaat in voorkomende gevallen synergie. Die synergie kan men gebruiken om draagvlak voor aanpassingsmaatregelen te creëren. Aanbeveling 1 De raad bepleit een hoge prioriteit voor aanpassing in brede zin aan een zich veranderend klimaat in Nederland. Aanpassing is geen nederlaag maar een effectieve vorm van probleemoplossing. Het gaat vooral om het openhouden van mogelijkheden Maatregelen in het kader van de overstromingsveiligheid vergen grote investeringen en hebben een langetermijnkarakter. Het is mogelijk om voor deze investeringen een gefaseerde aanpak te kiezen. Bij de uitvoering van het Deltaplan grote rivieren is dit ook de gevolgde strategie. Het is vrijwel onmogelijk te voorspellen welke maatregelen men uiteindelijk zal moeten nemen om een aanvaardbaar niveau van veiligheid tegen overstromingen te garanderen. Anderzijds is het nauwelijks mogelijk, of althans erg kostbaar, een gefaseerde aanpak te kiezen voor ruimtelijke reserveringen ten behoeve van het overstromingsveiligheidsbeleid. Een ongebreidelde verstedelijking in gebieden die in de toekomst voor de waterhuishouding benodigd kunnen zijn, kan ons duur komen te staan. Omdat Nederland bij lange na nog niet is volgebouwd, bestaan er vrijheidsgraden voor verstedelijking. Een deel van die vrijheidsgraden moet nu voor reserveringen worden benut: bouwen op andere plaatsen dan men tot nu toe gewend is. 203
204 klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme De gevolgen van klimaatverandering voor de waterhuishouding zijn allerminst zeker. Politiek gezien is de afweging die voorligt, lastig. Horizontale berging, dat wil zeggen rivieren de ruimte geven om een lager waterpeil te bereiken, is een optie voor de verdere toekomst, maar daartoe moeten nu reeds ruimtelijke reserveringen worden gemaakt voor mogelijke toekomstige natte bestemmingen. Het is niet zeker dat die reserveringen ooit zullen worden benut. Een dubbelbestemming ligt dus voor de hand. Natte reservering kan goed samengaan met groene bestemmingen (natuur). Zij sluit echter rode (bebouwde) bestemmingen vrijwel uit: zelfs als gebruikers er klip en klaar van zouden worden doordrongen dat bescherming tegen overstroming niet kan worden verwacht, zou de nieuw gecreeerde werkelijkheid van bebouwing eigen wenselijkheden creëren die strijdig zijn met de natte bestemming. Tijdig gemaakte ruimtelijke reserveringen vragen op zichzelf nog geen budget voor te zijner tijd uit te voeren werkzaamheden, maar brengen wel hoge alternatieve kosten met zich mee van niet-gerealiseerde mogelijkheden. Ze drukken dus niet op de begroting, maar wekken wel veel weerstand op. Te laat gemaakte ruimtelijke reserveringen zullen daarentegen extreme budgettaire kosten teweegbrengen voor het uitkopen van rode bestemmingen, kosten die andere prioriteiten verdringen. Grote delen van Nederland zijn kwetsbaar voor overstromingen. Vooral in het deltagebied bij de monding van de grote rivieren kunnen op termijn gevaarlijke situaties ontstaan, als zich een gelijktijdige opstuwing van de zee en een afvoergolf in de grote rivieren voordoet. Juist hier ligt het economische zwaartepunt van Nederland. Ter vermijding van dergelijke situaties is het noodzakelijk dat bovenstrooms maatregelen kunnen worden genomen om de afvoergolf af te toppen en dat tegelijk de kustverdediging op peil wordt gehouden. Geactualiseerde kosten-batenberekeningen zijn daarvoor noodzakelijk. Om maatregelen te kunnen treffen om het overstromingsrisico beperkt te houden, is draagvlak onder de bevolking nodig. Dat is een open deur, maar het kan niet genoeg worden gezegd, aangezien steeds weer blijkt dat maatregelen die op nationale schaal wenselijk lijken, op lokale schaal op weerstanden stuiten die uiteindelijk het nationale beleid van koers doen veranderen. De zogenoemde interactieve besluitvorming leidt ertoe dat de belangen die vanuit het rijk worden ingebracht, tegen provinciale en lokale belangen worden afgewogen. Die afweging is op zichzelf niet fout, maar bij zaken van nationaal belang moet dit vooral resulteren in een betere inpassing in de lokale context en niet in een afzwakking van nationale doelen. In het ruimtegebruik moeten prioriteiten worden gesteld. De vraag is dus of de waterhuishouding dominant kan zijn voor het ruimtegebruik. Op sommige plaatsen moet water prioriteit hebben boven bebouwing in plaats van omgekeerd, hetgeen kan impliceren dat op andere plaatsen bebouwing prioriteit krijgt boven water en natuur. Een hogere prioriteit voor de waterhuishouding vraagt een sterkere positie van de rijksoverheid ten koste van die van lagere bestuursorganen. Het belang van overstromingsveiligheid van de primaire waterkeringen is gebaat bij een grotere bewustwording van het overstromingsrisico. Hoe moeilijk het ook is om langdurig draagvlak te realiseren voor beleid
Page 1 and 2:
Klimaatstrategie - W E T E N S C H
Page 3 and 4:
De Wetenschappelijke Raad voor het
Page 5:
Omslagfoto: © Corbis Omslagontwerp
Page 9 and 10:
8 klimaatstrategie - tussen ambitie
Page 11 and 12:
10 klimaatstrategie - tussen ambiti
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
100 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154: 152 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 203: 202 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 235: 234 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 239 and 240: 1 238 klimaatstrategie - tussen amb
Page 255 and 256:
3 254 klimaatstrategie - tussen amb
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
10 332 klimaatstrategie - tussen am
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
show all

Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?