Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

noten
1 Zowel boven- als ondergronds. Wordt bos omgezet in jaarlijks omgeploegd
akkerland, dan leidt dat tot verlies van gemiddeld een derde van de koolstof in de
bodem (en van de helft als er voorheen grasland of weidegebied was). Bij omzetting
in grasland kan de koolstof in de bodem iets toenemen.
Bossen beslaan mondiaal ruim 3,8 miljard hectare grond, waarvan 1,5 miljard
hectare in de tropen. De tropische bossen bevatten 1200 gtc; per ha: 120-165 ton
c in de bomen en 83-150 ton c in de eerste meter van de bodemlaag. De totale
c-voorraad in ecosystemen op land bevatten 2200 gt (fao 2001).
2 Cijfers voor de tropen in 1990: Zuidoost-Azië 0,76 gton; Latijns-Amerika 0,32
gton; Afrika 0,34 gton. Opgeteld 1,4 gtc (Malhi et al. 2002).
3 Van het oorspronkelijk tropisch woud is volgens de iucn nog 80 procent over.
NB: in deze schattingen zijn studies zoals die van Leach en Fairhead (1998; 2000)
niet verwerkt. Zij concluderen dat de mate van ontbossing voor een aantal Afrikaanse
landen sinds 1900 sterk is overschat.
4 Het niet langer beploegen van akkers lijkt een significant potentieel aan c-opslag
te hebben. Dat is recentelijk bevestigd in onderzoek in vs (Bernacchi, Hollinger,
Meyers) voor koren en soja.
5 Van de 6,4 gtc co2-emissies komt ruwweg de helft terecht in de atmosfeer (zie
hoofdstuk 4 en bijlage 1). Een afname van emissie met 2,4 gtc zorgt dan voor
beperking van wat in atmosfeer komt met 1,2 gtc. Dat is 35 procent van de
huidige jaarlijkse c-toename in de atmosfeer.
6 Armen trekken niet alleen naar de stad, maar ook naar de bosrand. En: individuele
stukjes land worden door overerving steeds kleiner. Meestal is er geen formele
eigendomstitel. Zonder garantie dat het land van hen zal blijven hebben die
boeren geen enkele prikkel om de grond productiever te maken.
7 Ongeveer 25 procent van de mondiale houtnijverheidsproductie – gezaagd hout,
panelen, houtpulp, papier – komt uit ontwikkelingslanden. Van de top-10-landen
qua ontbossing (1995) werd in Indonesië, Maleisië en Birma meer dan 50 procent
van de totale productie geëxporteerd. In Brazilië, Mexico en Thailand slechts 10
procent, in Kongo, Bolivia, Venezuela en Soedan was de export verwaarloosbaar.
In de meeste Aziatische landen die met ontbossing kampen is rijst geen exportproduct.
Dat in Brazilië de ontbossing sterk toenam in de periode dat ook de
vleesproductie sterk toenam, kwam aanvankelijk vooral door de stijgende vraag
in Brazilië zelf.
8 NB: bij afname van de bosbranden neemt ook de emissie van het krachtige broeikasgas
n2o af (Roper en Roberts 1999).
9 Afhankelijk van wat er met dat hout gebeurt leidt dit ook tot emissie in de atmosfeer.
10 De fao heeft die cijfers inmiddels iets naar beneden bijgesteld: de afname in de
periode 1990-2000 was niet 9,4 miljoen, maar 8,9 miljoen hectare per jaar.
11 Als de prijs voor c-emissie groot genoeg is om de omzetting van bos in landbouwgrond
te voorkomen, zal de meeste opslag plaatsvinden in Zuid-Amerika,
Afrika en Pacific-Azië (Sedjo). In 2010 zal daar meer dan de helft van de opslag
bijlage 7
311
7