Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

De indirecte (of externe) kosten van kernenergie (met betrekking tot milieu,
gezondheid) zijn laag. Neemt men deze mee in de economische toets (hetgeen op
basis van marktfalen inderdaad zou moeten), dan wordt nucleaire energie meteen
concurrerend met kolen en olie, evenals in de meeste gevallen met gas (Externe E
European Commission 2003). Neemt men directe en externe kosten tezamen,
dan is opnieuw onduidelijk waarom kernenergie is uitgesloten van het gebruik
van ji en cdm in het Kyoto-protocol.
Ten slotte zijn er andere maatschappelijke baten zoals energiezekerheid die niet
in de private prijs van elektriciteit zijn verdisconteerd.
5 evaluatie van kernenergie als mitigatieoptie
In vergelijkende zin met alternatieve energie (die weinig of geen koolstofuitstoot
met zich meebrengt) is kernenergie voor vele decennia een zeer effectieve mitigatieoptie
in een wereldklimaatstrategie. Hoeveel extra mitigatie tot 2050 zou
kunnen worden bereikt, is echter zo afhankelijk van percepties en overheidsgaranties
dat hierover nu moeilijk harde uitspraken kunnen worden gedaan. De
veiligheidsrisico’s lijken steeds beter beheersbaar voor de reactor zelf, maar nog
steeds problematisch voor radioactief afval. Permanente opslag van afval stuit op
percepties die ertoe leiden dat tijdelijke oppervlakteopslag (die enige kwetsbaarheden
kent) toch de voorkeur verdient. Veel lastiger is het de risico’s in te schatten
van proliferatie en terrorisme, omdat bijna geen enkele veronderstelling
volmaakt waterdicht is. Dit betekent weliswaar niet dat het ontberen van waarschijnlijkheden
de risico’s groter maakt, wel dat het rationeel weerleggen van
allerlei onbestemde gevoelens, die soms de kop opsteken, onmogelijk wordt. De
economische mogelijkheden om kernenergie concurrerend te produceren nemen
toe door onder andere schaal en standaardisatie, productiviteitsverbeteringen en
langere levensduur. In het kader van een consistente klimaatstrategie (die
bijvoorbeeld een koolstofbelasting of handel in emissierechten impliceert, naast
een correcte inschatting van de kosten van gezondheidsrisico’s) zal kernenergie
vrijwel altijd concurrerend kunnen worden met gas, en zeker met kolen en olie
of, des te meer, hernieuwbare energie (behalve hydro, maar die valt lastig uit te
breiden).
Gezien dit potentieel kan de grote aarzeling omtrent kernenergie alleen worden
teruggevoerd op percepties. Gevoeligheden over afval en terrorisme blijven
groot, die over reactorveiligheid nemen af, maar zijn zeker niet verdwenen.
Kleine incidenten, lekkages of kritische rapportages ondermijnen het vertrouwen
bij het grote publiek onmiddellijk, al is dat veel minder het geval in Azië dan in
Europa en de vs. Percepties leiden tot politieke druk en dat leidt weer tot nadere
aanscherpingen die eerder maatschappelijk dan technisch bepaald zijn. Hoewel
euratom in 1957 juist is opgericht om kernenergie in de eu te bevorderen, is dit
nooit goed van de grond gekomen. De landen in de Unie vertonen alle schakeringen,
van geen nucleaire activiteiten tot het hoogste aandeel van kernenergie in de
elektriciteitsvoorziening in de wereld (Frankrijk). In de Unie zijn er landen die
afbouwen (of althans zeggen dat te doen) naast landen die nieuwe centrales
bijlage 6
6
297