Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

een nederlandse en europese klimaatstrategie die over een periode van decennia op wisselende wijzen kunnen worden benut. Partijen waarderen de (voor verreweg de meeste deelnemers vrijblijvende) deelname aan de cop van de unfccc-landen en ze voldoen aan specifieke onderdelen van unfccc-programma’s en aan de (beperkte) verplichtingen, hoewel belangen en percepties (nog) enorm uiteenlopen (zie tabel 5.3). Gaat het echter om de effectiviteit van een mondiale emissiereductiestrategie (en, in veel beperktere mate, om steun bij aanpassing van kwetsbare landen), dan dringt zich de vraag op of een bescheiden organisatiegraad en een zekere mate van probleemeigenaarschap niet kunnen helpen om tot beslissingen en goede uitvoering te komen. De massale cop-vergaderingen kunnen effectiever worden door de oprichting van een World Climate Organisation (wco): een vaste organisatie met daaromheen vaste diplomatieke missies. Deze organisatie kan zich op de unfccc baseren, maar kan tegelijk een preciezere opdracht krijgen. Ten eerste kan deze organisatie de talloze rapportageactiviteiten, de technische deliberatie en de implementatieonderhandelingen op zich nemen. Ten tweede is van belang dat de hoogste organen zo worden ingericht dat die sturend zijn, met oog voor het draagvlak bij de deelnemende partijen. Dat vraagt om een zorgvuldige afbakening en geleidelijke uitbouw van bevoegdheden. Een soort dagelijks bestuur – Special Climate Council (scc) genoemd in hoofdstuk 5 – moet een aantal vaste leden hebben (de grootste vijf tot acht ghg-producenten) en een aantal roulerende landenleden, onder een roulerend voorzitterschap. Deze constructie institutionaliseert het leiderschap en bevordert de gunstige effecten van probleemeigenaarschap. Naast de verticale benadering van een internationaal onderhandelingsforum is het van belang ook meer dan tot nu toe gebruik te maken van transnationale horizontale arrangementen, waarin bedrijfsleven, kennisinstellingen en ngo’s samenwerken aan nieuwe oplossingen voor het coördinatievraagstuk. Het is gebleken dat de flexibiliteit en alertheid die mogelijk zijn dankzij het netwerkkarakter van deze horizontale route een onmisbaar onderdeel vormen van de agendazetting en kennisvorming. De formele, intergouvernementele benadering bij de vorming van een klimaatstrategie dient open te staan voor initiatieven van een transnationaal, horizontaal karakter en dient in geen geval formele of feitelijke obstakels hiervoor op te werpen. (4) Leiderschap moet stimuleren, maar mag geen ‘lijderschap’ worden Het leiderschap kan in de initiële fasen een katalyserende rol spelen. Theorie en historie laten dat zien. Het leiderschap vergemakkelijkt de collectieve actie om het publieke goed van wenselijk klimaatbeheer tot stand te brengen. De raad meent dat, zeker in het huidige stadium, een diplomatiek leiderschap dringend is vereist om multilaterale coördinatie te activeren boven het huidige minimale niveau. Leiderschap kan zinvol zijn om andere landen te helpen binnenlands draagvlak te scheppen of om coalities in internationaal verband te smeden van landen die wel willen maar relatief weinig kunnen. De eu laat zich terecht op het leiderschap in de multilaterale coördinatie voorstaan. 221
222 klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme Leiderschap vereist de bereidheid tot investeren, stimuleren en betalen. Immers, de leider geeft de urgentie aan, moet geloofwaardig zijn en zelf als voorbeeld dienen. Dit kan in sommige gevallen een disproportionele bijdrage aan nieuwe initiatieven impliceren. Leiderschap dient echter functioneel te blijven: het moet als katalysator fungeren, niet als een eenzijdige subsidiekraan, en mag geen ondermijnende factor worden voor het concurrentievermogen. Leiderschap is ongeschikt, en kan zelfs op nadelige wijze worden uitgebuit, ingeval de belangen te ver uiteenlopen en/of de partners eigenlijk helemaal niet willen. Leiderschap is functioneel wanneer en voor zover het leidt tot grotere deelname in de multilaterale coördinatie of tot intensivering van de effectieve emissiereductie van allen. Naarmate duidelijker wordt in hoeverre klimaatverandering problematisch is en naarmate energiezekerheid met klimaatbaten hogere prioriteit krijgt, mag men verwachten dat – indien nodig – de vs, maar waarschijnlijk ook China en India, een minder passieve opstelling in de multilaterale coördinatie zullen verkiezen. Deze activering kan de basis gaan vormen voor bijvoorbeeld een Special Climate Council (scc) in een toekomstige wco. Evenwel, daarmee verdwijnt het zelfuitgeroepen prerogatief van leiderschap door de eu. (5) Leiderschap door coalities Leiderschap kan ook worden uitgeoefend door een coalitie van grote spelers. Een coalitie van spelers met grote belangen (zoals omvangrijke potentiële schade, of een groot emissiereductiepotentieel) is in de positie onderling tot welvaartsvermeerderende uitruil van die belangen te komen bij een beperkte omvang van de transactiekosten. De kosten van het leiderschap zijn voor zo’n coalitie gemakkelijker te dragen, omdat de coalitie als geheel dichter bij de optimale afweging tussen kosten en baten kan komen dan een afzonderlijke speler. Tevens vormt zo’n coalitie in de ruimere politieke arena een machtsblok waar de andere spelers niet gemakkelijk omheen kunnen. De raad ziet een coalitie van de vijf tot acht grootste ghg-producenten als een effectieve manier om het gewenste emissiereductietraject tot 2050 af te leggen. De institutionalisering van een scc binnen een wco is daartoe een geschikte vorm, maar zeker niet de enige optie. Het leiderschap van een coalitie ontstaat niet vanzelf. Daarvoor zijn diplomatieke initiatieven nodig en moet het goede voorbeeld worden gegeven door (groepen) landen die de urgentie van het probleem onderstrepen en bespreekbaar maken bij anderen. Deze vorm van initiërend leiderschap gaat vooraf aan de coalitievorming. Verschillende coalities kunnen overigens naast elkaar bestaan, afhankelijk van de gemeenschappelijke belangen die in zo’n coalitie worden nagestreefd. De praktijk laat zien dat een coalitie die is gericht op technologieontwikkeling niet uit dezelfde leden hoeft te bestaan als een coalitie die zich richt op het internaliseren van externe effecten in (een deel van) de markt. Ook hoeft coalitievorming zich niet te beperken tot overheden. Juist op het meer horizontale, niet-gouverne
Page 1 and 2:
Klimaatstrategie - W E T E N S C H
Page 3 and 4:
De Wetenschappelijke Raad voor het
Page 5:
Omslagfoto: © Corbis Omslagontwerp
Page 9 and 10:
8 klimaatstrategie - tussen ambitie
Page 11 and 12:
10 klimaatstrategie - tussen ambiti
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
100 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172: 170 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 221: 220 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 235: 234 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 239 and 240: 1 238 klimaatstrategie - tussen amb
Page 273 and 274:
4 272 klimaatstrategie - tussen amb
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
10 332 klimaatstrategie - tussen am
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
show all

Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?