Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

42
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
2.2.2 oplossingsrichtingen als deelproblemen
Het klimaatprobleem vindt complementaire oplossingen in drie richtingen,
namelijk aanpassing aan de verandering, emissiereductieroutes om klimaatverandering
te temperen en internationale coördinatie om die emissiereductieroutes
te realiseren. De laatste route valt op zijn beurt uiteen in drie componenten,
namelijk het ontwikkelingstraject van nu nog arme landen, de verdeling van
lasten en de allocatie van inspanningen. De implementatie van deze oplossingsrichtingen
kan worden opgevat als de oplossing van deelproblemen.
Aanpassing
Aanpassing is vereist, want het klimaat verandert ook als emissiereductie succesvol
tot stand wordt gebracht. Emissiereductie vertraagt de verandering en
verlaagt het eindniveau van temperatuurstijging, maar voorkomt veranderingen
niet. Dat komt doordat veranderingen van het klimaat (onder meer door de lange
verblijftijd van broeikasgassen en door natuurlijke klimaatwijzigingen) reeds zijn
ingezet en doordat de omvang van de voor stabilisatie vereiste emissiereductie
dermate groot is dat het niet erg waarschijnlijk is dat die in de praktijk zal worden
gerealiseerd. Een optimaal beleid richt zich derhalve op een efficiënte mix van
aanpassing en emissiereductie.
De klimaatverandering leidt mondiaal tot aanpassingsproblemen (rivm 2005).
Door stijging van het zeeniveau ontstaan problemen in laaggelegen gebieden.
Mondiaal zijn dat in het algemeen ook de dichtst bevolkte gebieden. Hoewel het
laaggelegen is zal Nederland zich (in elk geval op afzienbare termijn) waarschijnlijk
redelijk kunnen aanpassen aan een hoger zeeniveau (zie hoofdstuk 3). In
minder rijke rivierdelta’s zoals Bangladesh en op laaggelegen eilanden zal dat
probleem harder aankomen. Verder verandert door klimaatverandering de waterhuishouding
van de atmosfeer, waardoor lokaal zowel droogte als wateroverlast
kan ontstaan. Beide hebben consequenties voor de bewoonbaarheid en voor de
landbouw. De mondiale voedselproductie komt bij een temperatuurstijging van 3
à 4 °C waarschijnlijk niet in gevaar, maar regionaal kunnen wel effecten optreden,
waardoor lokaal, vooral in tropische landen, tekorten zouden kunnen
ontstaan. Vooral bij een te hoog tempo van klimaatverandering bestaat het risico
dat ecosystemen zich onvoldoende kunnen aanpassen. Ondiep water en kustgebieden
zijn daarbij het kwetsbaarst. Ten slotte bestaat het (nog goeddeels onbegrepen)
risico van een toename van zogenoemde extreme weersgebeurtenissen
zoals cyclonen en een ander verspreidingsgebied van infectieziekten.
Vanuit aanpassingsoogpunt is mondiale klimaatverandering overal een regionaal
probleem: de effecten zijn overal, maar ze worden plaatselijk gevoeld en verschillen
lokaal. De vruchten van aanpassingsinspanningen worden ook plaatselijk
genoten. Dat maakt het gemakkelijker om belanghebbenden te mobiliseren,
zodat de problemen lokaal kunnen worden opgelost. Daarbij gelden twee belangrijke
beperkingen. Allereerst zijn ecosystemen, voor zover van bijzondere
waarde, in hoge mate een collectief goed op mondiaal niveau. Aantasting ervan is