Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

190
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
vorming is ad hoc en daardoor oppervlakkig, en moet steeds opnieuw herbevestigd
worden (als dat al lukt). De voorbereiding van cop-bijeenkomsten vereist
een gigantisch vliegend circus, waarbij de meeste verdragspartijen zich niet of
nauwelijks opstellen als zijnde ‘eigenaar’ van het wereldklimaatprobleem. Omdat
er geen erkende organisatie is, is er evenmin sprake van een geïnstitutionaliseerde
gezamenlijke verantwoordelijkheid. Zonder het zelfbenoemde ‘leiderschap’ van
de eu en in zekere mate Japan zou de al geringe effectiviteit verder verschrompelen.
Ten slotte kan men zich afvragen of de hoge frequentie van massale copvergaderingen,
die vaak relatief weinig opleveren, wel de goede manier is om tot
een langetermijnwereldklimaatstrategie te komen.
Een beperkte, gerichte institutionalisering van de mondiale coördinatie van
klimaatbeleid kan tot merkbare verbeteringen leiden. Dit dient niet als wondermiddel
te worden uitgelegd. Ook in een meer geïnstitutionaliseerde omgeving
blijven de belangentegenstellingen ertoe doen en dient er op allerlei niveaus
onderhandeld te worden over financiële overdachten, vaak pijnlijke aanpassingen
of beleidswijzigingen. De inhoudelijke aspecten die hiervoor besproken zijn,
zullen dan ook voorop moeten blijven staan, want institutionalisering alleen is
geen panacee.
De unfccc-verdragspartijen zouden een Wereld Klimaat Organisatie (wco)
kunnen oprichten, met als hoogste orgaan een ministerieel gremium (wco
Council) voor eindonderhandelingen. De wco Council kan overal ter wereld
bijeenkomen voor de bezegeling van eindrondes. De vaste locatie van de wco
zou dienen te bestaan uit het secretariaat en een formeel comité van permanente
ambassadeurs bij de wco, met daarboven een Special Climate Council (scc):
vaste zetels voor de grootste zeven of acht vervuilers als eerder aangeduid, en
roulerende landenleden, met een roulerend voorzitterschap, bijvoorbeeld 15 sccleden
in totaal. Hoewel voor onderhandelingen altijd allerlei coalities informeel
kunnen worden gevormd, is de verantwoordelijkheid voor richting en doeltreffendheid
van de wco duidelijk in handen van de scc. Er is als het ware een
erkenning van ownership. De permanente scc biedt alle kansen om coalitievorming
en initiatieven in wederzijds belang tot hun recht te laten komen. Bovendien
is de permanente verbinding van het scc met het comité van ambassadeurs
een effectieve manier, zonder veel transactiekosten, om een onvermijdelijk logge
wereldorganisatie toch tot enige afstemming te laten komen. Verder kan de
permanentie van de missies bij het secretariaat veel beter de steeds intensievere
administratieve en technische uitvoering, monitoring, de verbinding met lopend
onderzoek en andere kwesties waarborgen. Tekstbox 5.6 over het cdm illustreert
dat men deze gecompliceerde en technische zaken veel grondiger en zakelijker
dient aan te pakken, teneinde de potentie metterdaad te verwezenlijken. Aldus
ontstaat een degelijke basis voor de zo gewenste combinatie van implementatie
enerzijds (iets wat niet goed in onderhandelingsconferenties past en ook geen
extreem korte tijdsklem verdraagt) en effectievere onderhandelingen anderzijds,
zonder dat deze in cop’s geforceerd worden samengebracht. Ook is het mogelijk
om onderhandelingsrondes op basis van een krachtig mandaat af te wisselen met