Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

12
340
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
bijlage 12: klimaatbeleid en wtodisciplines
Deze bijlage sluit aan op tekstbox 5.3, waarin uitsluitend handelssancties worden
besproken. Hieronder volgen nog vier aspecten die wto-disciplines aangaan:
verenigbaarheid van milieuverdragen en de wto, onderscheid tussen producten
en diensten enerzijds en de wijze van voortbrenging anderzijds, koolstofbelasting
en etikettering.
Bij de verenigbaarheid van milieuverdragen en de wto gaat het met name om de
zogeheten specific trade obligations (sto’s) van die verdragen. Die bestaan uit
vier typen maatregelen: import-/exportverboden, import-/exportlicenties, notificatieverplichtingen
en verpakkings- en etiketteringsregels. Hoe lastig deze
kwesties kunnen zijn, is gebleken uit het meningsverschil dat rees tussen Chili
en de eu over zwaardvis gevangen in de zuidelijke Pacific: de eu maakte het
aanhangig in de wto en Chili bij het tribunaal voor de ‘law of the sea’ (itlos).
Het conflict is uiteindelijk in der minne geschikt. Sinds 2001 wordt er in het
kader van Doha onderhandeld over de verenigbaarheid van milieuverdragen en
de wto, maar deze zijn niet veel verder gekomen dan uitwisseling van definitiekwesties.
Het zoeken naar ‘beginselen en parameters’ zoals het wordt aangeduid,
is nog nauwelijks aangevangen.
Het onderscheid tussen producten en diensten enerzijds en de wijze van voortbrenging
anderzijds is cruciaal voor allerlei concrete aspecten van klimaatbeleid.
Dat kan te maken hebben met concurrentievervalsing door het opleggen (of juist
niet opleggen) van uiteenlopende regels die met efficiëntie van een bedrijf niets
te maken hebben. Elders in dit rapport bepleiten wij dat, waar mogelijk, sectorale
standaarden of afspraken in de wereldmarkt een geschikte oplossing zouden
kunnen bieden. Maar het overeenkomen zelf wordt beslissend beïnvloed door de
omvattendheid van de coalitie en het disciplineren of anderszins marginaal
houden van free riders of van ‘lekken’. Mocht de sector om ondersteunende regelgeving
vragen, dan bestaat de kans dat de wto zich gedwongen zou zien
(bijvoorbeeld via een casus) die regels als niet met de wto verenigbaar te verklaren.
De arme landen zijn uiterst sceptisch over het afwijken van het like productsdogma.
Zij vrezen dat de npr-ppm’s (non-product-related processes and production
methods, dat wil zeggen voortbrengingswijzen die geen sporen in het
product achterlaten; het product is dus niet herkenbaar als een ‘ander’ product of
als variatie van dat product) een nieuwe vorm van protectionisme behelzen. In de
economie valt die vrees te begrijpen, immers, in de strategie van raising rivals’
costs is het zaak de vaste kosten van de lageprijstoetreder tot de markt te doen
verhogen en npr-ppm’s zijn daar een geschikt middel voor, dat aangemerkt kan
worden als zijnde in het ‘algemene belang’.
Deze lastige kwestie speelt eveneens voor indirecte belastingen en daarmee ook
voor regulerende heffingen. Voor zover niet een Kyoto-benadering van verhandelbare
emissierechten wordt gevolgd maar wel een regulerende of andere heffing