Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

202
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
delijk tekort zal schieten, en daarmee dat de klimaatverandering belangrijk sneller
en verdergaand zal verlopen dan in het door de eu gewenste scenario.
Robuust beleid dient daarop expliciet te anticiperen door tijdige aanpassing,
zonder in een selffulfilling prophecy te vervallen.
De derde reden voor een hoge prioriteit voor aanpassing is gelegen in de invloed
die kwetsbaarheid heeft op de onderhandelingspositie van Europa. Hoewel men
vanuit ethische en billijkheidsoverwegingen kan beredeneren dat het juist zou
zijn dat de vervuiler betaalt en hoewel dit naar de mening van de raad ook
krachtig moet worden nagestreefd, is het in de internationale arena eerder praktijk
dat juist degene die schade lijdt betaalt. Met name in de Verenigde Staten (vs)
stelt men soms (terecht of ten onrechte) dat de kwetsbaarheid voor klimaatverandering
daar meevalt, wat de urgentie van emissiereductie-inspanningen van de
zijde van de vs zou verminderen.
De vierde reden om meer aandacht te besteden aan het voor aanpassing belangrijke
waterbeleid heeft strikt genomen weinig met klimaatverandering te maken,
maar met ander beleid dat in het verlengde daarvan ligt. Het gaat hier om de
achterstand die Nederland in de afgelopen decennia heeft opgelopen in een
kosteneffectieve beveiliging tegen overstromingen. Deze achterstand is ontstaan
doordat de veiligheidsnormen geen gelijke tred hebben gehouden met de economische
waarde van het te beschermen goed. Dit effect is groter dan de verwachte
effecten van klimaatverandering, althans in deze eeuw.
De raad meent dat in de klimaatstrategie tot nu toe te vanzelfsprekend is uitgegaan
van een gebrek aan aanpassingsvermogen, dan wel van aanpassing als
tweede keus, omdat emissiereductie niet (meer) voldoende kan zijn om klimaatverandering
te voorkomen. Ook wordt er te gemakkelijk van uitgegaan dat
aanpassing alleen een zaak voor de overheid is. Op tal van niveaus is echter een
creatieve inzet beschikbaar en worden oplossingen ontwikkeld voor concrete
problemen.
Aanpassing is een realistische optie
Aanpassingsbeleid kan internationaal gecoördineerde emissiereductie niet
vervangen, maar is – in elk geval voor Nederland en in de eerstkomende honderd
jaar – wel aanzienlijk eenvoudiger. Aanpassing wordt in het denken over klimaatverandering
ten onrechte als ‘nederlaag’ aangemerkt. Aanpassing, waar mogelijk
en niet te duur of ontwrichtend, is lokaal aantrekkelijk, omdat de vruchten van de
lokale inspanning ook lokaal worden genoten, terwijl dat bij emissiereductie
slechts in geringe mate het geval is. Dit geldt in Nederland, maar ook op andere
plaatsen. Deze vruchten slaan op de nettobaten op lange termijn; de kortetermijnkosten
in een dichtbevolkt land als Nederland zullen daarvoor eerst moeten
worden gemaakt.
Hoewel aanpassing op vele plaatsen mogelijk en aantrekkelijk is, biedt zij niet
overal op aarde uitkomst, of kan zij zo kostbaar en ontwrichtend zijn dat op