Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

4 emissiereductie als technisch-strategisch
vraagstuk
4.1 inleiding
emissiereductie als technisch-strategisch vraagstuk
Waar op de wereld broeikasgassen (ghg’s) worden uitgestoten of geabsorbeerd,
maakt voor het klimaat niet uit. Emissiereductie als oplossingsrichting voor het
klimaatprobleem is daarmee in technische zin een mondiale uitdaging. In dit
hoofdstuk wordt daarom vanuit een mondiale optiek gekeken naar emissiereductie
als technisch-strategisch vraagstuk. Daarbij gaat het zowel om de invulling
van emissiereductieroutes als om de timing van die routes.
Omdat emissiereductiemaatregelen overal genomen kunnen worden, worden
hun potentie en kosteneffectiviteit niet bepaald door de nationale situatie maar
door de mondiale situatie. Dat maakt het bijvoorbeeld van belang te kijken naar
het Nederlandse 50/50-beleid, waarbij de helft van de emissiereductie onder het
Kyoto-protocol binnenlands moet worden gerealiseerd. Wat goed is in de Nederlandse
of Europese context volgens hier gebruikelijke criteria (schoon, duurzaam,
innovatief) is niet vanzelfsprekend ook goed in een mondiale context. Weegt de
innovatieprikkel op tegen het risico van mondiaal inefficiënt beleid? Die inefficientie
zou kunnen ontstaan doordat de kosteneffectiviteit ten onrechte vanuit de
nationale situatie wordt beoordeeld of doordat de innovatie een relatief onbelangrijke
optie betreft. Daardoor zou de 50/50-regel tot second best en mogelijk
zelfs tot verkeerde oplossingen kunnen leiden, bijvoorbeeld als we te veel
investeren in opties die in het licht van de tijdsklem voor de eerstkomende
decennia te weinig kunnen bijdragen, of waar men in ontwikkelingslanden niets
mee kan.
De reducties die Nederland realiseert ontlenen hun betekenis niet alleen aan de
hoeveelheid co2-reductie ten behoeve van de opgelegde doelstelling, maar ook
aan de (tijdige) bijdrage die geleverd wordt aan ervaring, technische ontwikkeling
en infrastructuur voor opties die cruciaal zijn voor tijdige emissiereductie in
internationaal verband. In dit hoofdstuk zal blijken dat wat dat betreft bijvoorbeeld
veel meer waarde moet worden toegekend aan co2-afvang en -opslag
(carbon capture and storage, ofwel ccs) dan aan bijvoorbeeld windenergie. In dat
verband zal een structureel onderscheid worden bepleit tussen de implementatie
van emissiereductiemaatregelen en onderzoek en ontwikkeling (r&d) ten
behoeve van een transitie in het energiesysteem.
Het technisch-strategisch vraagstuk staat analytisch los van de coördinatieuitdaging,
die in het volgende hoofdstuk aan de orde komt. In dit hoofdstuk gaat
het om de omvang van de uitdaging, de mogelijke emissiereductieopties en een
strategische beoordeling van die opties. Het materiaal in dit hoofdstuk biedt
ondanks (of eerder dankzij!) de mondiale invalshoek ook stof tot reflectie op het
Nederlands klimaatbeleid en de inbreng van ons land in het internationaal overleg
in Brussel en wereldwijd.
97