Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

6
294
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
geologische) met opslag aan te vangen in alle lidstaten die radioactief afval (nu
nog) tijdelijk hebben opgeslagen. Er is echter veel verzet, vooral door lokale
gemeenschappen die een kans maken ‘uitverkoren’ te worden. De vs hebben een
beginselbesluit genomen om binnenkort in Yucca Mountain met zeer diepe
geologische opslag te beginnen.
Volgens een vergelijkende analyse in iaea (2003) is geologische opslag de beste
optie. Geologische opslag (in diepe klei-, zout- of granietlagen) is geschikter dan
oppervlakteopslag uit een oogpunt van veiligheid (en dat zonder enige menselijke
factor na inbrenging), vereist geen onderhoud, hoeft niet over vele generaties
in elk detail te worden overgedragen (hetgeen op den duur tot informatiefouten
kan leiden) en sluit elke terroristische aanslag uit. In termen van kosten gaat
het om hoge variabele kosten voor oppervlakteopslag versus hoge kapitaalkosten
voor ondergrondse opslag. Niettemin is er veel verzet tegen permanente opslag.
Klaarblijkelijk beschouwen velen oppervlakteopslag als een logisch onderdeel
van een kernreactor (en vertrouwen, ondanks alles, dat toch meer dan permanent,
diep opslaan). In feite wenst men dat afval daar te laten, want ook tegen
afvaltransport bestaat veel verzet (hoewel dat ook met opwerken te maken heeft,
wat bij permanente opslag niet aan de orde zou zijn).
De hoeveelheid radioactief afval met langdurige straling is beperkt. Al het afval
dat de nucleaire sector in de hele wereld in ruim vier decennia heeft geproduceerd
(40.000 metrieke ton) past in een ruimte van een voetbalveld met een diepte van
vier meter. Zou men op meer kernenergie inzetten voor (zeg) 60-80 jaar, dan zou
wellicht nog eens viermaal deze hoeveelheid moeten worden opgeslagen (de
hoeveelheid hangt overigens wel af van de gekozen techniek, want kweekreactors
genereren minder afval). Afhankelijk van hoe ver men wil gaan met het ruimtegebruik
voor permanente opslag, is het moeilijk voor te stellen dat dit onoplosbaar
zou zijn.
3.3 proliferatie en terrorisme
De wereldconferentie ter verbetering van het non-proliferatieverdrag in mei
2005 is in feite op een mislukking uitgelopen. Dit heeft onder andere te maken
met de relatief geringe disciplines die de vijf kernmogendheden zichzelf tot nu
toe hebben opgelegd, het blijven weigeren om toe te treden tot het verdrag door
sommige landen, recalcitrant gedrag door een enkel npv-lid (nu Iran) en enkele
zwakheden in dit verdrag die niet zijn verholpen. Daarnaast is er nog steeds de
vrees dat omkoping, diefstal (bijvoorbeeld in Rusland van oude voorraden), het
te gelde maken van expertise (de beruchte praktijken van Dr. Khan) en spionage
toch tot proliferatie kunnen leiden. Proliferatie slaat op kernwapens en niet op
vreedzaam gebruik van kernenergie (maar dan met openheid en onafhankelijke
inspecties).
Het verband tussen deze twee heeft te maken met het opwerken van splijtstof
(gewone uranium) tot hoogverrijkt uranium (93% U-235 in plaats van 4%) of