Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

26
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
Velen neigen bij klimaatbeleid al snel te denken aan het stoppen van de menselijke
invloed op het klimaat. Dat kan echter niet meteen. En indien alle landen in
de wereld alsmaar wensen te groeien, worden de benodigde inspanningen alleen
maar (snel) groter. In deze optiek is effectiviteit dus het op een aanvaardbaar
niveau stabiliseren van de door de mens veroorzaakte co2-emissies. Het zal
lijken dat dat bepaald geen sinecure is. Dit ook nog eens efficiënt te doen, met
z’n allen in de wereld, en spoedig, is een formidabele opgave. Een effectief én
efficiënt klimaatbeleid vormt daarmee een veeleisende ambitie.
Ambitie dient wel samen te gaan met realisme. Dat betekent dat we die eigenschappen
van de omgeving die moeilijk beïnvloedbaar zijn, als een gegeven
moeten beschouwen. De ambitie is dan om binnen die beperkende omgeving zo
doelgericht mogelijk te werken, onder andere door het beïnvloeden van de voorkeuren
en het gedrag van de andere spelers. Door uit te gaan van de belangen van
de diverse spelers en die serieus te nemen, wordt de kans groter dat in een nietvolmaakte
wereld van internationale verhoudingen toch een effectief beleid kan
worden gevoerd.
De raad gaat uit van een pragmatische benadering, omdat die invalshoek de
meeste kans op succes biedt. Dat betekent dat een morele invalshoek zo veel
mogelijk gemeden wordt. Overigens is beleid altijd normatief, omdat het voorkeuren
wil realiseren, maar die voorkeuren worden niet altijd universeel gedeeld.
Weliswaar kunnen op ethische gronden normatieve keuzen worden gefundeerd
over een te voeren intergenerationeel beleid en kunnen de redeneringen die daaraan
ten grondslag liggen worden gebruikt in het internationale onderhandelingsproces,
maar dat proces kan daarvan beter niet afhankelijk worden gemaakt. In
het internationale onderhandelingsspel spelen belangen vaak een grotere rol dan
moraal of rechtvaardigheid, zij het dat die belangen wel onveranderlijk met een
beroep op moraal en rechtvaardigheid worden behartigd.
En ten slotte is het in een beleidsrapport goed een onderscheid te maken tussen
gebeurtenissen en fysische processen enerzijds en beleidsacties anderzijds (Shearer
2005). Fysische wetten worden niet door mensen beïnvloed, maar vormen de
omgeving waarin mensen actie ondernemen. Het klimaat als fysisch probleem is
een studieobject voor de natuurwetenschappen. Het Intergovernmental Panel on
Climate Change (ipcc) vormt het platform waar deze kennis beschikbaar wordt
gemaakt. In Nederland dragen instituten als het knmi en het mnp bij aan de
internationale kennis over het klimaat en over de gevolgen van klimaatverandering.
Op dit terrein heeft de wrr niets toe te voegen. Dit rapport beperkt zich tot
de beleidskeuzen binnen de fysische omgeving. Dat beleid kan gericht zijn op
beïnvloeding van die omgeving, maar ook op de kansen en bedreigingen vanuit
de (natuurlijke en menselijke) omgeving.