Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

Ten vierde: het federale Congres heeft op een kardinaal punt het klimaatbeleid
voor vele jaren als het ware in de tang genomen. In 1997 is de Bird/Hagel-resolutie
aangenomen met 95 tegen nul (!) stemmen en deze kan gevoeglijk beschouwd
worden als een hoeksteen van elke positionering van het vs-klimaatbeleid voor
de komende decennia. In feite verklaart de Senaat zich voorstander van klimaatbeleid
(hier bovenal mitigatie), zij het onder twee harde voorwaarden en het zijn
die voorwaarden die doorslaggevend zullen zijn bij elke poging de vs bij post-
Kyoto-onderhandelingen te betrekken. De eerste voorwaarde is dat “no substantial
harm to the us economy” mag optreden en gezien het bovenstaande kan dat
voorlopig als restrictief worden uitgelegd. De tweede voorwaarde betreft de notie
dat álle unfccc-landen (uiteindelijk, maar wel vastgelegd) aan mitigatieverplichtingen
dienen te voldoen voordat de vs zichzelf eveneens internationaal
verplichten. Wat na de overeenkomst van het Kyoto-protocol in Europa en Japan
veelal als een non-cooperative game van de vs werd uitgelegd, is dus niets meer
dan een regelrecht gevolg van deze unanieme resolutie. Clinton heeft Kyoto nooit
formeel aan het Congres voorgelegd en Bush heeft het expliciet geweigerd; het
onderscheid in stijl verhult de congruentie van de inhoudelijke reden. Na de regering-Bush
zal het voorlopig niet anders zijn.
Ten vijfde: hoewel lastig precies te duiden zijn er aanwijzingen dat de vs een relatief
groot belang hechten aan ‘aanpassing’, omdat zij denken dit goed (goedkoop?)
te kunnen betalen. De vs zijn op dit punt onvergelijkbaar met Nederland. De heer
Watson zei hierover in Buenos Aires op 3 december 2004 (cop-9): “The us is blessed
enough to have a rather robust adaptive capacity.” Het spreekt vanzelf dat deze
perceptie een invloed heeft op de onderhandelingspositie die de vs innemen.
Tot slot: de vs zijn, wellicht nog meer dan andere landen, die immers geen supermacht
zijn, beducht voor te grote importafhankelijkheid van energie. Het doel
van externe security of supply staat echter onder grote druk. Het iea verwacht in
het referentiescenario voor 2030 dat de netto-invoer van het totale energieverbruik
verdubbelt van 14 procent (2002) naar 27 procent (2030). Tot welke beleidsreactie
op lange termijn dit zal leiden is verre van duidelijk. Het kan co-benefits
voor klimaatbeleid opleveren (bijvoorbeeld meer nucleair, toch hogere accijnzen
op benzine, meer nadruk op biomassa uit eigen land, enzovoort), maar evengoed
is het mogelijk dat versneld naar inheemse olie wordt geboord, dan wel kolen
worden verbruikt of beide. Verder dient de prijsontwikkeling op de wereldmarkt
in de beschouwing te worden betrokken. Deze zal, zonder grote structurele
veranderingen aan de vraagkant, de concurrentiepositie van inheems aanbod van
nucleair en kolen verbeteren, hetgeen als feedback wederom de invoerafhankelijkheid
zou kunnen verminderen (maar niet voor vervoer). Die structurele
veranderingen in met name het vervoer zullen door langdurig hoge olie- en
gasprijzen worden gestimuleerd, voorafgegaan door een grotere nadruk op de
ontwikkeling van nieuwe technologieën zoals de waterstofauto. Hoeveel versnelling
in die ontwikkeling mogelijk is, zal van groot belang zijn voor de security of
supply van de vs, en niet alleen van de vs, vooral indien waterstof gemaakt kan
worden met kolen-plus- ccs of met nucleaire energie.
bijlage 9
9
325