Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

internationale coördinatie van klimaatbeleid
technische) controlestructuur (met onder andere betrouwbare certificatie, enzovoort), lage transactiekosten
en minimalisering van de prikkels voor liftersgedrag (bijvoorbeeld door bedrijven die
voorwenden aan additionele reductie te doen om zo een prijs te ontvangen). Op al deze punten is
het huidige cdm onder het Kyoto-protocol in gebreke gebleven. Er zijn te veel partijen betrokken
bij het tot stand brengen van een contract; de controlestructuur is bureaucratisch (en ontwikkelde
zich veel te langzaam in technische en methodologische zin) en het gaat om te kleine projecten,
waardoor de transactiekosten hoog zijn en desondanks is de additionaliteit onvoldoende gedefinieerd.
Om het cdm effectief te maken op langere termijn is een forse opschaling vereist van projecten
naar sectorniveau of anderszins. In recente papers ter voorbereiding van de cop in Montreal wordt
dat weliswaar benadrukt (Egenhofer et al. 2005), maar uitgewerkte voorstellen hieromtrent
ontbreken nog, waarschijnlijk niet in het minst omdat hiermee enorme bedragen gemoeid zullen
zijn aan de vraagkant van de co2-reducties. Daarnaast kan het cdm alleen functioneren als er
duidelijkheid komt over de wereldkoolstofmarkt na 2012, omdat nu de prijs van co2-reductie na
die datum te onzeker is. Die onzekerheid zorgt er nu al voor dat het huidige cdm niet meer tot
nieuwe investeringsprojecten zal leiden.
Uit figuur 5.1 over de structuur van de huidige klimaatonderhandelingen en de
werking van de unfccc blijkt verder dat er eigenlijk nauwelijks van een structuur
sprake is. De configuratie is vrijwel uitsluitend ingesteld op onderhandelingen
in de cop, zij het met technische ondersteuning van commissies zoals de
Subsidiary Body for Scientific and Technological Advice (sbsta), de Subsidiary
Body for Implementation (sbi) en deskundigengroepen, naast een actief secretariaat
(dat overigens geen competenties heeft en geen initiatieven mag nemen). Er
bestaat geen permanente organisatie die zich op allerlei niveaus bezighoudt met
uitvoering, toezicht, terugkoppeling, studies van opties en grondige voorbereiding
van heuse onderhandelingen in de cop. In de cop bestaan wel informele
groepen die het mogelijk maken tot ‘stemmenaggregatie’ te komen, waardoor
uiteindelijk kleine gremia de lastigste onderhandelingsknopen kunnen doorhakken,
maar daarbij is rigiditeit troef. Die rigiditeit wordt deels veroorzaakt door
uiteenlopende belangen die eerder in dit hoofdstuk zijn belicht, deels echter door
de wijze waarop die ‘aggregatie’ geschiedt en de daarmee samenhangende achterbanraadpleging
die – per definitie – uiterst inefficiënt en langdurig is. Aggregatie
in grote landengroepen gebeurt op basis van uitonderhandelde standpunten die,
zelfs onder de druk van een vijf dagen durende cop-vergadering, niet gemakkelijk
kunnen worden aangepast. Het zal bovendien niet verbazen dat dergelijke
aggregaties tal van compromissen bevatten die door diplomatiek taalgebruik
worden weggemasseerd, terwijl thema’s die taboe zijn voor sommige landen
vermeden worden.
Kort en goed, noch de talrijke en reeds ingewikkelde uitvoerende activiteiten
onder unfccc-vlag, noch de onderhandelingen zelf zijn deel van een mondiale
organisatie met heldere doelstellingen en competenties die de verdragspartijen
benutten om effectiever aan de oogmerken van de unfccc te werken. Coalitie-
189