Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

6
290
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
bijlage 6: nucleaire energie
1 inleiding
Kernenergie genereert (vrijwel) geen co2 en evenmin obg’s. Daarmee is zij een
optie voor de wereldklimaatstrategie die serieus dient te worden geanalyseerd.
Zij wordt overigens niet tot de ‘hernieuwbare energie’ gerekend, omdat uranium
als grondstof wordt gebruikt en die voorraad is eindig. Men kan ook thorium
benutten, maar daar geldt hetzelfde voor. Op de zeer lange termijn vormt kernenergie
dus geen duurzame oplossing, wel zou ze kunnen dienen als een van de
opties in een vrij lange interimperiode van (zeg) vijftig tot tachtig jaar, wellicht
zelfs langer. Een beperkt nadeel is dat uranium- en thoriumwinning momenteel
nog negatieve milieueffecten heeft, die verminderd zouden moeten worden via
internalisering middels regulerende heffingen.
Deze bijlage bespreekt een aantal aspecten van kernenergie als optie voor
klimaatbeleid in de wereld, met tevens enkele kanttekeningen voor Europa en
Nederland. Eerst zal worden ingegaan op het mitigatiepotentieel van deze optie
tot ongeveer 2050, mede bepaald door de investeringsbereidheid en diverse randvoorwaarden.
Vervolgens worden kort drie aspecten van het veiligheidsprobleem
behandeld: reactorveiligheid, afvalveiligheid en proliferatie en terrorisme. De
economische toets wordt samengevat in paragraaf 4. De slotparagraaf bespreekt
de grote, hoewel wisselende gevoeligheden rondom deze optie. Daarbij gaat het
over percepties (en de beleidsconsequenties die deze kunnen hebben), de Europese
en Nederlandse beleidscontext (die wemelt van taboes en inconsistenties)
en de snel in belang toenemende doelstelling van energiezekerheid (die in
Europa, en nog meer in Nederland om begrijpelijke redenen, wel bekend was,
maar desondanks is genegeerd). Niet vergeten moet worden dat, gezien het
wereldwijde karakter van het klimaatprobleem, uiteindelijk kernenergie in een
mondiale mitigatiestrategie beoordeeld dient te worden.
2 mitigatiepotentieel tot 2050
In 2004 stonden er wereldwijd 440 kerncentrales en waren er 31 in aanbouw.
Deze centrales produceren zo’n 367 gw aan elektriciteit, wat neerkomt op 16
procent van de mondiale elektriciteitsvoorziening, die weer zo’n 6 procent
bedraagt van de primaire energie. Pas recentelijk is de aangroei van het aantal
centrales (iets) versneld. De reden dat het aandeel van kernenergie toch redelijk
constant is gebleven (bij de snel stijgende elektriciteitsvraag), is gelegen in de
toegenomen productiviteit: een load factor-verbetering van 71 procent in 1990
naar 84 procent in 2002 (wano 2003). Deze elektriciteitsproductie vermijdt zo’n
600 mt co2 indien men veronderstelt dat de huidige energiemix zou worden
toegepast voor de vervangende niet-nucleaire productie.
Om het mitigatiepotentieel over vijftig jaar enigszins te kunnen inschatten, kan
men ofwel een scenariobenadering kiezen ofwel aan vormen van extrapolatie