Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

ting in de kern van de reactor plaatsvinden, dan schakelt de reactor zichzelf uit. Nog verder gaat een tweetal programma’s voor vierde generatie kernreactors: het vierde generatie programma dat een samenwerkingsverband behelst van onder andere de vs en de eu (en andere landen) met een tijdshorizon van ongeveer 25- 30 jaar en het iaea-langetermijnproject waar Nederland zelf aan deelneemt. De eisen die het vierde generatie programma zichzelf oplegt zijn zeer hoog en betreffen duurzaamheid (met name wat betreft afval), concurrentievermogen en verlaging van de financiële risico’s, nog hogere veiligheidseisen en opties om het bijzonder onaantrekkelijk te maken voor terroristische aanslagen en/of misbruik voor wapens. Het is momenteel te vroeg om uitspraken te doen over de verwezenlijking van deze gewenste innovaties. Wel is duidelijk dat reactorveiligheid een afnemende zorg is, des te meer wanneer derde generatie reactoren in gebruik genomen zullen worden. Strikte en regelmatige controles en volstrekte openheid passen daarbij. 2 In een correcte veiligheidsanalyse dient veiligheid ook relatief ten opzichte van alternatieve aanwending van middelen in de maatschappij te worden beschouwd. Dat wil bijvoorbeeld zeggen dat, met dezelfde bedragen die men wil uittrekken voor een marginale verbetering van veiligheid bij al veilige reactoren, veel meer doden en gewonden kunnen worden voorkomen indien deze elders zouden worden geïnvesteerd (hetzij overstromingsrisico, verkeer, enzovoort). De keuze om toch te investeren in de veiligheid in de nucleaire sector kan dan alleen worden verklaard uit percepties. In een recent deskundigendebat georganiseerd door het Rathenau Instituut (Rathenau 2005) werd door sommigen zelfs verklaard dat veiligheid in de kernenergie niet met waarschijnlijkheidsberekeningen mag worden benaderd! Echter, men kan geld maar eenmaal uitgeven; hoe kunnen dan verstandige keuzes worden gemaakt voor een (wellicht duur) effectief klimaatbeleid? 3.2 nucleair afval Blijkens tal van opinieonderzoeken ligt het afvalprobleem aanmerkelijk gevoeliger dan de reactorveiligheid. In dit beknopte bestek gaat het om twee problemen: de keuze tussen oppervlakteopslag en geologische opslag, en de extreem lange duur van door afval geëmitteerde straling. Er is in theorie wel een verband tussen deze twee. Immers, zou de stralingsduur teruggebracht kunnen worden tot (zeg) een of twee generaties in plaats van duizenden, soms tienduizenden jaren, dan wordt de keuze tussen oppervlakte- en geologische opslag eveneens eenvoudiger. Bij de zogeheten transmutatietechniek worden langlevende nucliden naar kortlevende nucliden omgevormd en in een aantal gevallen kan daarmee de levensduur van radioactief afval met een factor duizend worden teruggebracht. Desondanks resteert dan altijd nog stralingsgevaar voor zeker tien generaties, oplopend tot wel duizend jaar. De techniek is bovendien duur. Zolang de verkorting van de stralingsduur niet nog radicaler kan, zal de kwestie van de opslag niet uit de weg gegaan kunnen worden. Toch doen overheden in Europa dat laatste allemaal. De Europese Commissie heeft voorgesteld om uiterlijk in 2018 definitieve (dus bijlage 6 6 293
6 294 klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme geologische) met opslag aan te vangen in alle lidstaten die radioactief afval (nu nog) tijdelijk hebben opgeslagen. Er is echter veel verzet, vooral door lokale gemeenschappen die een kans maken ‘uitverkoren’ te worden. De vs hebben een beginselbesluit genomen om binnenkort in Yucca Mountain met zeer diepe geologische opslag te beginnen. Volgens een vergelijkende analyse in iaea (2003) is geologische opslag de beste optie. Geologische opslag (in diepe klei-, zout- of granietlagen) is geschikter dan oppervlakteopslag uit een oogpunt van veiligheid (en dat zonder enige menselijke factor na inbrenging), vereist geen onderhoud, hoeft niet over vele generaties in elk detail te worden overgedragen (hetgeen op den duur tot informatiefouten kan leiden) en sluit elke terroristische aanslag uit. In termen van kosten gaat het om hoge variabele kosten voor oppervlakteopslag versus hoge kapitaalkosten voor ondergrondse opslag. Niettemin is er veel verzet tegen permanente opslag. Klaarblijkelijk beschouwen velen oppervlakteopslag als een logisch onderdeel van een kernreactor (en vertrouwen, ondanks alles, dat toch meer dan permanent, diep opslaan). In feite wenst men dat afval daar te laten, want ook tegen afvaltransport bestaat veel verzet (hoewel dat ook met opwerken te maken heeft, wat bij permanente opslag niet aan de orde zou zijn). De hoeveelheid radioactief afval met langdurige straling is beperkt. Al het afval dat de nucleaire sector in de hele wereld in ruim vier decennia heeft geproduceerd (40.000 metrieke ton) past in een ruimte van een voetbalveld met een diepte van vier meter. Zou men op meer kernenergie inzetten voor (zeg) 60-80 jaar, dan zou wellicht nog eens viermaal deze hoeveelheid moeten worden opgeslagen (de hoeveelheid hangt overigens wel af van de gekozen techniek, want kweekreactors genereren minder afval). Afhankelijk van hoe ver men wil gaan met het ruimtegebruik voor permanente opslag, is het moeilijk voor te stellen dat dit onoplosbaar zou zijn. 3.3 proliferatie en terrorisme De wereldconferentie ter verbetering van het non-proliferatieverdrag in mei 2005 is in feite op een mislukking uitgelopen. Dit heeft onder andere te maken met de relatief geringe disciplines die de vijf kernmogendheden zichzelf tot nu toe hebben opgelegd, het blijven weigeren om toe te treden tot het verdrag door sommige landen, recalcitrant gedrag door een enkel npv-lid (nu Iran) en enkele zwakheden in dit verdrag die niet zijn verholpen. Daarnaast is er nog steeds de vrees dat omkoping, diefstal (bijvoorbeeld in Rusland van oude voorraden), het te gelde maken van expertise (de beruchte praktijken van Dr. Khan) en spionage toch tot proliferatie kunnen leiden. Proliferatie slaat op kernwapens en niet op vreedzaam gebruik van kernenergie (maar dan met openheid en onafhankelijke inspecties). Het verband tussen deze twee heeft te maken met het opwerken van splijtstof (gewone uranium) tot hoogverrijkt uranium (93% U-235 in plaats van 4%) of
Page 1 and 2:
Klimaatstrategie - W E T E N S C H
Page 3 and 4:
De Wetenschappelijke Raad voor het
Page 5:
Omslagfoto: © Corbis Omslagontwerp
Page 9 and 10:
8 klimaatstrategie - tussen ambitie
Page 11 and 12:
10 klimaatstrategie - tussen ambiti
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
100 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235:
Page 239 and 240:
1 238 klimaatstrategie - tussen amb
Page 241 and 242:
1 240 klimaatstrategie - tussen amb
Page 243 and 244: 1 242 klimaatstrategie - tussen amb
Page 293: 6 292 klimaatstrategie - tussen amb
Page 333 and 334: 10 332 klimaatstrategie - tussen am
Page 343 and 344: 342 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
show all

Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?