Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

112
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
4.4 route 1: meer energie-efficiëntie
4.4.1 het belang van de route
Paragraaf 4.3.2 liet zien dat bevolkingsgroei en welvaartsgroei zonder energieefficiëntieverbetering
onvermijdelijk leiden tot een vrijwel evenredig groeiend
energieverbruik, wat bij het huidige energiesysteem tot vrijwel evenredig meer
emissie leidt. Energie-efficiëntieverbetering creëert welvaart en pakt tegelijk de
milieuproblemen van welvaartsgroei bij de wortel aan.
In bau-scenario’s is altijd een geleidelijke spontane verbetering van de energieefficiëntie
opgenomen. De energie-efficiëntie neemt toe langs twee wegen:
• bij het eindgebruik: vooral in de gebouwde omgeving (verwarming, koeling),
bij apparaten (verlichting, computers) en in transport; indirect ook door
efficiënt gebruik van materiaal, kunstmest, enzovoort;
• bij conversie van primaire energie naar energievormen voor eindgebruik; er
zijn forse mogelijkheden voor efficiëntere centrales (zie bijlage 2).
Ook structuureffecten hebben enige betekenis voor de energie-intensiteit. Onder
structuureffecten worden bijvoorbeeld de effecten gerekend van demografische
ontwikkeling (leeftijdsopbouw, huishoudensverdunning), de fase van industrialisatie
en de daarmee samenhangende veranderingen in de intersectorale en vooral
intrasectorale samenstelling van de economie (verdienstelijking, het aandeel
van kwalitatief hoogwaardige producten) en verzadigingseffecten. Het effect van
structuurveranderingen op de daling van de energie-intensiteit is tot nu toe
gering, zeker in de oeso-landen (Luukkanen en Kaivo-oja 2002). Voor de oeso
wordt het effect van structuurveranderingen geschat op een energie-intensiteitsverbetering
van 0,4-0,5 procent per jaar, maar buiten de oeso betekenen structuureffecten
eerder een hogere energie-intensiteit. Structuureffecten zijn in feite
autonoom, dat wil zeggen niet via beleid op te roepen of te sturen (zie bijlage 2).
4.4.2 potentie van de route
Efficiëntieverbetering wordt voor een groot deel gerealiseerd via geleidelijke
penetratie van nieuwe, efficiëntere apparatuur en kapitaalgoederen. Als men een
versnelling bereikt in de verbetering van de energie-efficiëntie van nieuwe apparaten,
dan heeft dat pas na verloop van tijd een goed merkbaar effect op de
gemiddelde efficiëntie van het park van kapitaalgoederen – het tempo waarin
apparaten worden vervangen is hier maatgevend. In het vervoer lijkt nog een
verbetering met een factor 3 technisch realiseerbaar. Ook bij gebouwen kan nog
veel gerealiseerd worden. Schattingen in bijlage 2 laten zien dat een combinatie
van efficiëntieverbetering in eindgebruik en in elektriciteitsopwekking wellicht
een afname van de energie-intensiteit met 2 procent per jaar mogelijk maakt.
Daarmee lijkt de energie-efficiëntie een zeer belangrijke bijdrage te kunnen leveren
aan de tot 2050 benodigde co2-reductie ten opzichte van het bau-scenario.
Het gaat potentieel om een reductie van 3,4 gtc per jaar in 2050.