Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

5.4 instituties en strategische opties voor mondiaal klimaatbeleid De uitgangsposities en belangen met betrekking tot het klimaatbeleid verschillen sterk tussen landen. De te verwachten economische en demografische groei maakt de wenselijke vermindering van netto-uitstoot tot een enorme opgave. Bovendien zijn de onzekerheden groot en vraagt de lange termijn een ver vooruitziende blik. Allemaal redenen om op korte termijn niet te veel te verwachten van institutionele oplossingen. Om de strekking van deze beperkingen te laten zien wordt allereerst in paragraaf 5.4.1 een vergelijking getrokken tussen het klimaatprobleem en het ozonprobleem. Met deze lessen worden vervolgens de mogelijkheden van diverse strategische opties verkend. Paragraaf 5.4.2 geeft aan hoe op de unfccc kan worden voortgebouwd als basis voor internationale coördinatie. Maar de vorige paragraaf heeft ook laten zien dat het te veel gevraagd is om te verwachten dat op korte termijn een breed gedragen nieuw Kyoto iiverdrag met vergaande mitigatieverplichtingen kan worden overeengekomen. Daarom is naast de Kyoto-benadering een veelkleurige flexibiliteit nodig (paragraaf 5.4.3), waarin internationale klimaatinitiatieven zichtbaar kunnen worden gemaakt en gecoördineerd, alsmede een verbetering van de institutionele dimensie (paragraaf 5.4.4). De keerzijde van veelkleurige flexibiliteit is vrijblijvendheid. Coalitievorming en leiderschap van coalities en binnen coalities (paragraaf 5.4.5) zijn nodig om die vrijblijvendheid te verminderen. 5.4.1 montreal versus kyoto internationale coördinatie van klimaatbeleid Het Montreal-verdrag (1988) heeft gewerkt. De productie en het gebruik van drijfgassen die de ozonlaag beschadigen zijn in ruim tien jaar zo dramatisch afgenomen dat het probleem als opgelost kan worden beschouwd. Daarmee vergeleken is de wereldwijde coördinatie van het klimaatbeleid hoogst ineffectief. Kunnen uit het Montreal-verdrag lessen worden getrokken die het klimaatbeleid vooruit helpen? De vergelijking levert interessante overeenkomsten en verschillen op twee aspecten: de kosten-batenanalyse en de architectuur van de verdragen. De vergelijking laat zien hoe de voorwaarden voor effectieve coördinatie (paragraaf 5.2.3) in de praktijk uitwerken. Kosten-batenanalyses Zowel bij ozon als bij co2 gaat het om een mondiaal atmosferisch probleem dat schade veroorzaakt en gecoördineerde mitigatie noodzakelijk maakt. Maar de kosten-batenanalyses ten aanzien van ozon en co2 zijn zeer verschillend, zowel qua omvang als qua termijn. Bij het ozonprobleem was sprake van ruime nettobaten en snel dalende kosten door nieuwe technologie. Dat kwam doordat de uit te bannen drijfgassen op een beperkt aantal plaatsen en binnen de ontwikkelde landen werden uitgestoten. Bij het Montreal-verdrag waren er daardoor voor de oeso-landen per land grote nettobaten uit mitigatie op relatief korte termijn. Deze baten konden bovendien worden gerealiseerd ongeacht de kortetermijninspanningen van niet-oeso-landen. Kortom, mitigatie was voor de betrokkenen 173
174 klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme lonend op korte termijn met een gering free rider-probleem van buitenstaanders. Weliswaar zou door verplaatsing van economische activiteit (lekkage) op langere termijn grote schade kunnen optreden, maar de samenwerking op korte termijn bood een basis voor coördinatie om de verplaatsingslekken naar de rest van de wereld af te sluiten. De baten van co2-mitigatie zijn veel onzekerder dan bij ozon en worden pas op zeer lange termijn gerealiseerd in de vorm van verminderde aanpassingsproblemen. De precieze aard en omvang van eventuele klimaatschade zijn nog onduidelijk en ook de perceptie ervan loopt uiteen. Toch, hoe de kosten en baten ook zouden worden berekend, grote nettobaten per land zijn onwaarschijnlijk, want de ghg-emissies zijn veel breder gespreid dan die van drijfgassen. Evident is dat zonder betrokkenheid van ontwikkelingslanden op enig moment in de toekomst de mitigatiebaten in verhouding tot de kosten voor oeso-landen te klein zijn om te motiveren tot actie. Er is dus voor de oeso-landen geen unilaterale optie, en die was er wel bij ozon. De positie van de vs over de betrokkenheid van ontwikkelingslanden is even logisch als de positie van ontwikkelingslanden legitiem is (zie paragraaf 5.3.5), maar de posities zijn slecht verenigbaar en een tijdpad laat zich niet eenvoudig vastleggen vanwege alle onzekerheden. Ook de termijn van de kosten-batenanalyse werkt in het nadeel van het Kyoto-protocol: de kost gaat wel heel ver voor de baat uit. De architectuur van het verdrag Een vijftal kenmerken in de architectuur van het Montreal-verdrag heeft de effectiviteit geschraagd. De vraag is in hoeverre deze architectuurkenmerken kunnen worden benut bij een (toekomstig) klimaatverdrag. Het gaat om de volgende kenmerken: • Wereldwijde deelname. Vanaf de eerste variant van het Montreal-verdrag waren emissieplafonds voor alle deelnemers verplicht, in tegenstelling tot het Kyoto-protocol en de vermoedelijke opvolger hiervan (Kyoto ii). Dat was nodig om lekkage door verplaatsing van industrieën tegen te gaan. Het was ook mogelijk (in tegenstelling tot het Kyoto-protocol) omdat het tijdpad compacter was en financiële compensatie voor ontwikkelingslanden betaalbaar bleef. • Compensatie voor de kosten. Net als het Kyoto-protocol kent het Montrealverdrag het beginsel van common but differentiated responsibilities. Aan arme landen werd compensatie beloofd voor de incrementele kosten die de emissieplafonds met zich meebrachten. Bij het klimaatprobleem is een dergelijke belofte zeker honderd maal duurder. Bovendien stijgen de kosten ervan sterk als gevolg van de te verwachten economische groei van ontwikkelingslanden en als gevolg van het vooralsnog ontbreken van betaalbare (zelfs voor rijke landen) decarbonisatieopties. Beide effecten waren bij het Montreal-verdrag niet aan de orde. • Tijdsconsistentie ten behoeve van investeringen. De geloofwaardigheid van de emissieplafonds onder het Montreal-verdrag was groot genoeg om er langlopende investeringen op te baseren. Het Kyoto-protocol daarentegen heeft een
Page 1 and 2:
Klimaatstrategie - W E T E N S C H
Page 3 and 4:
De Wetenschappelijke Raad voor het
Page 5:
Omslagfoto: © Corbis Omslagontwerp
Page 9 and 10:
8 klimaatstrategie - tussen ambitie
Page 11 and 12:
10 klimaatstrategie - tussen ambiti
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
100 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124: 122 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 173: 172 klimaatstrategie - tussen ambit
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235:
Page 239 and 240:
1 238 klimaatstrategie - tussen amb
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
10 332 klimaatstrategie - tussen am
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
show all

Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?