Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

114
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
4.5 route 2: sleutelen aan de mondiale energiemix
4.5.1 het belang van de route
Ook bij vergaande verbetering van de energie-efficiëntie gaat economische groei
gepaard met toenemende co2-emissie. Dat maakt emissiearme energie urgent.
Hierna wordt bezien waar de prioriteit zou moeten liggen bij pogingen om ten
behoeve van emissiereductie de energiemix te wijzigen. Dat gebeurt aan de hand
van drie vragen: (1) Welke van de fossiele energiedragers komt het meest voor
vervanging in aanmerking? (2) Welke sectoren komen het meest in aanmerking?
(3) Welke regio’s van de wereld verdienen de meeste aandacht?
De antwoorden op deze vragen leveren randvoorwaarden op, waarmee in paragraaf
4.5.5 de vraag behandeld zal worden op welke wijze de energiemix zou
kunnen worden aangepakt: welke combinatie van moderne hernieuwbare energie,
kernenergie en schone fossiele energie? Bij het lezen van deze paragraaf is het
essentieel zich te realiseren dat een stabiel aandeel van een energievorm in de
energiemix samengaat met een sterke groei van de desbetreffende energievorm.
In wonderland staat hollen gelijk aan stilstaan.
4.5.2 vraag 1: welke fossiele energiedragers?
De belangrijkste fossiele energiedragers zijn gas, olie en kolen. Een alternatief
zoeken voor gas heeft de minste prioriteit. Het gasgebruik groeit snel, waardoor
het aandeel ervan oploopt van 21 procent nu naar 25 procent in 2030. Dat is voor
de co2-emissie gunstig, want bij de verbranding van gas wordt per eenheid energie
relatief weinig co2 gevormd. 17 Er is dan ook eerder reden om de komende
decennia het gebruik van gas uit te breiden, vooral ten koste van kolen, want die
zijn het meest koolstofintensief. Dat zou dan vooral moeten gebeuren bij de elektriciteitsopwekking.
Het door het iea verwachte aandeel van gas in elektriciteit
stijgt van 36 procent naar 47 procent in 2030. 18
Alternatieven zoeken voor olie is relevanter, zowel vanuit het oogpunt van
klimaatbeleid als vanuit het oogpunt van energiezekerheid. Voor het klimaat is
relevant dat olie op dit moment verantwoordelijk is voor 41 procent van de co2emissies;
dat daalt in een bau-groeipad licht naar 39 procent. De energiezekerheid
is (zeker in een bau-ontwikkeling) minstens zo urgent als het klimaat, want
de piek voor conventionele olie komt in zicht en het transport is vrijwel geheel
afhankelijk van olie. In 1971 ging 33 procent van de olie naar het transport; in 2002
47 procent en dat wordt in 2030 54 procent. In het gehele energiegebruik heeft
olie een aandeel van 35 procent. De eerstkomende decennia is overigens niet
zozeer de fysieke schaarste bedreigend. Het gebruik kan in principe voorlopig
nog meegroeien met het bbp, dankzij een geleidelijk toenemende rol van nietconventionele
olie. Bedreigender voor de energiezekerheid is eerder dat er onvoldoende
tijdig wordt geïnvesteerd, en vooral de vergaande afhankelijkheid van
slechts enkele regio’s, met name het Midden-Oosten en Rusland. In de woorden