Klimaatstrategie - tussen ambitie en realisme - Wetenschappelijke ...

116
klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme
gaan pieken tussen 2015-2035, dan zou de rol van kolen nog belangrijker
kunnen worden.
In het licht van het voorgaande is het gebruik van conventionele olie en gas in
zekere zin dus een secundair probleem, zeker tot 2050. Er is zelfs nog een behoorlijke
ruimte voor nieuwe exploitatie van olie en gas (nieuwe voorraden en verbeterde
benutting van bestaande bronnen) en van onconventionele olie (een deel
daarvan is al concurrerend, een groter deel is nog duur). Substitutie van olie en
gas is dus in de komende decennia vanuit het oogpunt van emissiereductie
nauwelijks urgent. Dat is maar goed ook, want het gebruik van olie en gas is
economisch zo aantrekkelijk dat de kans vrijwel nihil is dat deze voorraden niet
zouden worden benut. Anders geformuleerd: vanuit emissiereductieoptiek is de
eerste concurrent voor koolstofneutrale energie het gebruik van kolen, in de
tweede plaats pas dat van onconventionele olie en gas (die beter zijn verspreid
dan de conventionele energiebronnen; denk aan gashydraten) en pas in de derde
plaats conventionele olie en gas.
Conclusie: de inzet van sleutelen aan de energiemix voor de komende decennia
moet zijn het gebruik van kolen te beperken en/of te voorkomen dat de door
kolen geproduceerde co2 in de atmosfeer verdwijnt.
Tekstbox 4.4 Fossiele energie is niet schaars
De Club van Rome was in 1972 nog van mening dat uitputting van grondstoffen de groei zou
begrenzen. Die voorspelling is niet bewaarheid. Schaarste van fossiele energie in deze eeuw is niet
waarschijnlijk.
De bewezen wereldreserve aan ruwe olie bedroeg in 2003 circa 1000 tot 1200 miljard vaten (ciep
2004). Dat is bij de huidige groeitrend in het verbruik genoeg voor circa 30 à 40 jaar. Daarnaast is
er nog eenzelfde volume aan waarschijnlijke reserves, die winbaar zijn bij een verbetering van de
techniek of een hogere prijs. De gasvoorraad is toereikend voor circa 60 jaar. Deze cijfers willen
niet zeggen dat de olie- en gasvoorraden binnen een periode van circa 60 jaar zullen zijn opgebruikt.
In de afgelopen decennia is het wereldvolume bewezen oliereserves niet gedaald (zoals
men op grond van verbruik zou mogen verwachten), maar is het dankzij exploratie juist gestegen
met gemiddeld bijna 2,5 procent per jaar (Kingma en Suyker 2004). Behalve de conventionele oliereserve
is er een aanzienlijke hoeveelheid onconventionele olie winbaar uit teerzanden (een
mengsel van klei, zand, water en teer), waarbij gedacht moet worden aan productieprijzen rond 20
dollar per vat. De geschatte reserve teerzanden in Canada en Venezuela bedraagt circa 3700
miljard vaten, waarvan 570 miljard vaten bij de huidige technologie en de prijs van 2001 geëxploiteerd
kan worden.
Behalve olie en gas zijn er grote voorraden kolen, verspreid over de gehele wereld. De economisch
winbare kolenvoorraad bedraagt circa duizend miljard ton, goed voor tweehonderd jaar. In de
laatste 22 jaar zijn de bewezen reserves met 50 procent gegroeid (iea 2001). Kolen leveren niet
alleen een hogere co2-belasting per kWh op, maar zijn bij gebrekkige technologietoepassing daarnaast
ook lokaal meer vervuilend dan olie en gas. Dat laatste zou kunnen leiden tot matiging van